Vaak is fictie verweven met de realiteit. En soms raakt toneel op een krankzinnige manier de werkelijkheid. Wanneer Cees Geel in FIFA Blatter – de val van een voetbalkeizer in zijn rol als de Amerikaanse oud-FIFA-bobo Chuck Blazer tegenover de Zwiter Sepp Blatter één denigrerend zinnetje zegt over ons eigen voetbalkopstuk Michael van Praag, zit diezelfde Van Praag tijdens de première in de zaal. Van Praag daagde Blatter, die van 1998 tot 2015 – zeventien jaar ! – voorzitter was van de FIFA, in 2015 uit voor het voorzitterschap van deze organisatie. En hij was tot vorig jaar zakelijk leider van Janke Dekker Producties die de voorstelling over de val Sepp Blatter maakt. Van Praag trok zich in mei vorig jaar terug: “Vanaf het moment dat wij die productie aankondigden, heb ik in mijn hoedanigheid van voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond, maar vooral die van vice-president van de UEFA veel vragen op mij afgevuurd gekregen. Ik begrijp die vragen, maar ik wil niet dat een artistiek product wordt overschaduwd door een voortdurende discussie over mijn rol in het geheel. Ik zal niet meer als producent van FIFA Blatter op het affiche terechtkomen. Daarmee hoop ik dat de aandacht uitgaat naar de theaterproductie. Die verdient dat.”

Deze maatschappelijk relevante productie over macht en onmacht, over corruptie en verraad verdient die aandacht zeker. Schrijver en regisseur Tom de Ket, bekend van onder meer De verleiders, stelt de psychologische oorlogvoering binnen de wereldtop van voetbal genadeloos aan de kaak. Enerzijds lijkt het een indringend koningsdrama à la Richard III en King Lear, anderzijds is het multimediaal cabaret. De voorstelling begint met een lange monoloog door Paul R. Kooij, die in zijn creatie als twee druppels water op Sepp Blatter lijkt; vooral als hij close-up op beeldschermen reusachtig groot in beeld komt. Blatter bespeelt het publiek als een volleerde stand-up comedian: “Laten we afspreken dat eerlijkheid en transparantie de grote thema’s zijn vanavond. Verbroedering is mijn missie.”

Die opening is een gotspe van jewelste. Op het moment dat hij dit zegt, is Blatter op 29 mei 2015 voor de vijfde keer gekozen tot FIFA-voorzitter, terwijl hij zeer omstreden was. Vervolgens was hij vijf dagen spoorloos, waarna hij op 2 juni alsnog aftrad. Theatermaker De Ket belicht wat er die vijf ‘lost days’ mogelijk door zijn hoofd spookte: de corrupte manier waarop Qatar het WK 2020 binnenhengelde, geschonden afspraken en dubieuze deals met de Qatari Mohamed bin Hammam, de emir van deze oliestaat, zijn dochter Corinne en met oud-voetballer en inmiddels – ook omstreden – voetbal-bobo Michel Platini. Er zijn ontmoetingen met als indianen uitgedoste leden van een Nederlands dweilorkest en een Zwitserse functionaris die telkens opdoemt en zich op wieltjes voortbeweegt.

Er wordt benadrukt dat Blatter ooit werkzaam was voor een Zwitserse horlogefabrikant – bekend om de precisie – maar dat hij in december 2013 in Brazilië de één minuut-stilte ter ere van de overleden Nelson Mandela al na elf (!) seconden onderbrak door zijn toespraak over feestelijkheden te hervatten (www.youtube.com/watch?v=GoDA1pDISRM). Zelf briest de toneel-Blatter hierover: “Voor Europa is Afrika één groot zwart gat. Maar wie kennen ze wèl? Mandela! De troetel-Afrikaan die niets anders heeft gedaan dan dertig jaar op z’n krent in de bak zitten! En wie fluiten jullie uit? Wie lachen jullie uit? Mij! Die voor het voetbal de hele wereld over heeft gereisd en die meer weet van Afrika dan wie dan ook in Europa!”

Deze voorstelling is vooral de triomf voor de zowel fysiek als verbaal lenige Paul R. Kooij, die twee uur lang het toneel slechts enkele – minder dan elf – seconden verlaat. Het is een triomf voor de techniek, die doelmatig met camera’s en schermen werkt. Tom de Ket verloochent zijn cabareteske roots niet, want de vierde wand tussen het toneel en de zaal bestaat niet. Je moet als toeschouwer alleen wel van voetbal houden. Want het zijn heel veel feiten, jaartallen, namen, firma’s, landen en gastronomische bedragen die je om de oren vliegen. Janke Dekker, bij de première in een rood trainingpak met op de borst het witte kruis van de Zwitserse vlag en op de rug ‘DEKKER’ en ‘10’, deelde dan ook ‘FIFA for dummies’ uit. Om thuis nog eens rustig na te lezen wie nu eigenlijk wie was.

FIFA Blatter – de val van een voetbalkeizer, gezien 16-1-2017 in Schouwburg Het Park in Hoorn, tournee t/m 30 april. Tekst en regie Tom de Ket, spel Paul R. Kooij, Cees Geel, Peter Drost, Mohammed Azaay en Lotje van Lunteren, decor Michiel Voet, licht Uri Rapaport, kostuums Arien de Vries, techniek, licht en geluid Peter Peereboom en Erwin van den Broek, foto Roy Beusker. Zie: www.jankedekkerproducties.nl