Lita Cabellut: een geboren kunstenares

Lita Cabellut: een Kroniek van het Oneindige (deze drie doeken heten ‘Huo’, 2018)

Lita Cabellut, een in 1961 in Spanje geboren kunstenares, exposeert tot eind januari 2019 in Museum Jan van der Togt in Amstelveen. “What da fuck !?” Dat was mijn eerste gedachte, toen ik in het museum rondliep. Op de meeste figuratieve schilderijen van groot formaat – veel werken meten ongeveer twee bij tweeënhalve meter – kijken verwrongen smoelen en mysterieuze gestalten de bezoekers doordringend aan. Naast menig schilderij hangt een abstract doek van precies dezelfde afmeting, helemaal opgebouwd uit gekleurde rolletjes. Dit zijn door Cabellut gebruikte verfrollen; zonder handvat. Je moet het wel weten, maar een vleug van hetzelfde portret is te ontwaren in de opbouw van de verfrolletjes. Daarnaast hangt telkens nog een even gigantisch schilderij, waarop je nog vaag hetzelfde gezicht of dezelfde gestalte ontwaart, maar helemaal craquelé en met afgebladderde verf. What da fuck !? 

Breken en kapot trappen

In de loop der jaren ontwikkelde Lita Cabellut een techniek waarbij ze een groot portret schildert met traditionele frescotechnieken in combinatie met olieverf die ze dik op het doek aanbrengt en met verf uit spuitbussen. Vervolgens maakt ze van het schilderij een kopie op ware grootte en als dit droog is, nemen zij en potige medewerkers in haar atelier het doek met grof geweld  te grazen. Ze breken de gedroogde verf en trappen het doek op de vloer kapot. Grote stukken en flarden verf breken hierdoor af en zo ontstaat de bewust gefabriceerde craquelé schilerijen; in feite kapotte portretten. Vervolgens maakt Cabellut – opnieuw op hetzelfde grote formaat – een nog abstracter werk met louter gebruikte verfrolletjes. Daarin is vaag de kleuren en vormen van het eerste portret te zien. Inventief en indrukwekkend! Zie de documentaire over haar werk in Close Up, die de Avrotros in oktober uitzond: https://www.avrotros.nl/close-up/gemist/detail/item/lita-cabellut-schoonheid-boven-alles-20-10-2018

 Een Kroniek van het Oneindige

Lita Cabellut: een Kroniek van het Oneindige (expositie in Museum Jan van der Togt, Amstelveen)

Het is bij de overzichtstentoonstelling met werk van deze bijzondere kunstenares voor het eerst dat Museum Jan van der Togt in Amstelveen volledig aan één kunstenaar is gewijd. De expositie, getiteld Een Kroniek van het Oneindige, bestrijkt alle zalen. Inclusief sculpturen en installaties van Cabellut die bestaan uit grote vazen met beschilderde bloemsculpturen. In een van de zalen staat een metershoge reikt een vaas met bloemen zo ongeveer tot het plafond.  Het is leuk en veelbetekenend om op Youtube de korte film Eclectic Chaos te zien. Veelbetekenend, omdat je ziet hoe Cabellut als een ‘generallisma’ het commando voert over de inrichting van deze expositie. Zie: https://www.youtube.com/watch?v=mCfpq7wnfW0. Deze korte film is gemaakt door Eddy Wenting.

Lita Cabellut: een Kroniek van het Oneindige. Dit schilderij heet ‘Secret behind the veil’ (2012, gemengde techniek op doek)

 Opgroeien op straat

De Spaans-Nederlandse kunstenares werd in 1961 geboren in het dorp Sariñena in Aragon, waar haar moeder een bordeel had. Lita leefde voornamelijk op straat. In feite groeide ze op als een zigeunerkind. Op twaalfjarige leeftijd werd ze geadopteerd door een vooraanstaande familie in Barcelona. Dat was haar redding. Haar adoptie-ouders namen haar mee naar musea, zoals het Prado in Madrid. Daar zag ze voor het eerst schilderijen van onder anderen Velázquez en Goya. Lita besloot dat ze zelf ook schilder wilde worden. Wat ze in haar kop had, had ze niet elders. Haar eerste tentoonstelling had ze op zeventienjarige leeftijd in het stadhuis van El Masnou, een stad vlakbij Barcelona.

Naar Nederland

Op haar negentiende verhuisde Lita Cabellut naar Nederland. Van 1982 tot 1984 studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie. Ze was zeer onder de indruk van schilderijen van Rembrandt die ze zag in het Rijksmuseum. Tegenwoordig heeft ze een groot atelier in Den Haag en exposeert ze over de hele wereld. Haar werk behoort tot particuliere verzamelingen museale collecties in haar geboorteland, in Nederland en elders in de wereld, zoals Seoul en Seattle, Mumbai en Delhi, Tokyo en Berlijn. In Nederland zijn werken van haar hand onderdeel van de VandenEnde Foundation en de Renschdael Art Foundation in Horst. Ze schildert portretten van anonieme mensen aan de zelfkant van de maatschappij, zoals zwervers en hoeren. Maar ze portretteert ook religieuze figuren en beroemdheden, zoals Billie Holiday, Frida Kahlo en Coco Chanel. 

Een reis door licht en duisternis

Lita Cabellut: een Kroniek van het Oneindige (cover van de catalogus))

Lita Cabellut: een Kroniek van het Oneindige (achterkant van de catalogus))

Bij de expositie hoort een lijvige hard cover-catalogus, die – net als de overzichtstentoonstelling Een kroniek van het oneindige heet. Dit boekwerk van 160 pagina’s is fraai vormgegeven en rijk geïllustreerd met zowel afbeeldingen van Cabelluts werk als foto’s waarop je ziet hoe ze in haar atelier te werk gaat. Luciano Mateo Rodriguez Carrington – zoon van de kunstenares – belicht in nogal wollige taal het essay Een Reis door Licht en Duisternis: de Artistieke Taal van Lita Cabellut de diepere drijfveren van zijn moeder. In de introductie schrijft hij: “De serie Een Kroniek van het Oneindige onderzoekt het oneindige proces van menselijke transformatie als gevolg van ervaring en tijd. Daarbij schetst Cabellut een interpretatie van menselijke transformatie als een cyclisch proces, waarin ‘het Zelf’ voortdurend in heronderhandeling is.” De tekst is nogal ondoorgrondelijk. Dat je denkt: what da fuck… Gelukkig maken de vele afbeeldingen veel goed. Ga lekker kijken in het museum en laat je verbazen door de wereld van Lita Cabellut. Een wereld van verf en craquelé, verfrolletjes en sculpturen. Er hangt gedurende de expositie overigens ook werk van haar in het Amstel Hotel.

Lita Cabellut: Een Kroniek van het Oneindige is tot en met 27 januari 2019 in Museum Jan van der Togt (Dorpstraat 50, Amstelveen). Open dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur (www.jvdtogt.nl). De gebonden, tweetalige catalogus Een Kroniek van het Oneindige is uitgegeven door Lecturis (ISBN 078-94-6226-298-0) en kost € 29,95 (www.lecturis.nl). Werk van Lita Cabellut is tot eind januari 2019 ook te zien in Amsterdam in de A-bar en restaurant La Rive van het Amstel Hotel. Zie ook: www.litacabellut.com