Anastasia: lang leve Gerrie van der Klei

Anastasia (foto Annemieke van der Togt en Roy Beusker)

De musical Anastasia ging zondag 22 september 2019 in het Afas Circustheater in Scheveningen in première; 101 jaar en bijna negen weken nadat de tsarenfamilie Romanov in Jekaterinenburg door bolsjewieken tijdens de Russische revolutie werd geëxecuteerd. Allemaal? Misschien niet… Er was een hardnekkig gerucht dat Anastasia, de jongste dochter van de Romanovs, het bloedbad wellicht had overleefd. Over deze ontwaarschijnlijke mythe werd in 1956 een speelfilm gemaakt, met Ingrid Bergman als een verward meisje dat denkt dat ze Anastasia is. In 1997 werd van dit verhaal een animatiefilm gemaakt met songs van Stephen Flaherty en Lynn Ahrens. Zij kregen twee Oscarnominaties: één voor algehele muziek en één voor de beste song: Journey to the past. Op deze animatiefilm, die een wereldhit was, baseerde Stage Entertainment een musical die twee jaar geleden op Broadway in wereldpremière ging.

Weelderig sprookje

Tessa Sunniva van Tol en Milan van Waardenburg (foto Annemieke van der Togt en Roy Beusker)

Milan van Waardenburg en ensemble (foto Annemieke van der Togt en Roy Beusker)

De musical gaat over een Russisch weesmeisje, dat lijdt aan geheugenverlies en dat wellicht Anastasia is. De makers van zowel de de animatiefilm als de musical namen het niet zo nauw met de waarschijnlijke waarheid. De musical heeft twee motto’s: ‘beleef de historie’ (waarbij de toevoeging ‘met een korreltje zout’ niet overbodig zou zijn) en ‘ontdek het mysterie’. Het is een weelderig sprookje, dat na Broadway onder de paraplu van Stage al een succes was in Madrid en Stuttgart. Nu en de komende tijd heeft dit sprookje met een open eind-productie bezit genomen van het Afas Circustheater in Scheveningen.

Overweldigend

Tessa Sunniva van Tol (foto Annemieke van der Togt en Roy Beusker)

Er kan geen twijfel over bestaan dat deze musical een overweldigend en oogstrelend spektakel is. Alexander Dodge ontwierp decorstukken die op een magische manier naadloos in en uit elkaar schuiven. Er is zeer knap gebruik gemaakt van bewegende projectie, ontworpen door Aaron Rhyne. Dankzij uitgekiende special effects denderen bijvoorbeeld tijdens een treinreis de rails en de horizon achter de treinwagon voort. De kostuums van Linda Cho zijn prachtig en hetzelfde geldt voor de pruiken en het haarwerk van Charles G. LaPointe. Maar het gaat natuurlijk om het verhaal en de uitvoering. Het verhaal doet zwijmelen en doet menig traantje wegpinken. De acteurs zijn stuk voor stuk razend goed. De jeugdige hoofdrolspelers Tessa Sunniva van Tol en Milan van Waardenburg timmeren al jaren aan de weg, maar zijn bij het grote publiek relatief onbekend.

Luid en loepzuiver

René van Kooten (foto Annemieke van der Togt en Roy Beusker)

Ad Knippels en Ellen Evers (foto Annemieke van der Togt en Roy Beusker)

Het getuigt van lef dat Albert Verlinde dat hij voor Tessa Sunniva van Tol – wie? – heeft gekozen. Ze vertolkt het weesmeisje – wellicht Anastasia? – zeer overtuigend. Bovendien zingt ze zoals een musicalacteur dat hoort te doen: luid en loepzuiver, met veel pathos en lange uithalen. Ze scoorde bij de première na haar eerste solo zo’n overdonderende ovatie dat het bijna een open doekje was. Ad Knippels en Ellen Evers geven de musical als komisch duo na de pauze de broodnodige lucht. René van Kooten speelt de bolsjewiek, wiens vader bij de executies op de Romanovs aanwezig was. Hij wil zijn vaders klus afmaken door een mogelijke Anastasia te doden. Van Kooten is altijd goed, maar zijn rol is wel erg mager.

Eindelijk gerechtigheid

Gerrie van der Klei (foto Annemieke van der Togt en Roy Beusker)

Werkelijk fenomenaal – en voor mij de ster van deze musical – is oudgediende Gerrie van der Klei, die maar liefst 42 jaar geleden debuteerde in de musical Foxtrot. Ze bewijst in haar rol als de Russische keizerin-moeder dat zij zich met gemak kan meten met Maggie Smith als Lady Violet Crawley in Downton Abbey. La Klei oogt majestueus, heeft de aangeboren grandeur van royalty en treft met elke snibbige oneliner doel. Zoals: “Ik ben oud en ongeduldig. Dan is liefde een luxe”. Het is een meesterzet van Albert Verlinde om haar deze rol te geven, die ze overigens vanaf november deelt met Liz Snoijink. Eindelijk gerechtigheid, want het schijnt dat Joop van den Ende haar ooit de rol van Norma Desmond in Sunset Boulevard had beloofd. Die rol werd elf jaar geleden gedubbeld door Simone Kleinsma en Pia Douwes, maar nu is zonneklaar dat Gerrie van der Klei de oude filmster subliem gestalte had gegeven.

Een pluim voor de vertaler

Ellen Evers en ensemble (foto Annemieke van der Togt en Roy Beusker)

De musical verenigt knap verschillende sferen. Een beetje My Fair Lady, wanneer het weesmeisje wordt klaargestoomd om zich overtuigend te kunnen gedragen als prinses. Het vertrek uit Rusland doet Anatevka-achtig aan en de weelderige scènes in Parijs doen denken aan de charlestondansjes uit 42nd Street. Vertaler Daniël Cohen verdient een pluim. Hij begon ruim dertig jaar geleden in het Amsterdamse amateurcircuit als regisseur van onder meer de musical Chicago en de Stephen Sondheimmusicals Company en A Little Night Music. Sindsdien manifesteerde hij zich als getalenteerd vertaler van onder meer Sunset Boulevard, Cabaret, Passion, Titanic en Evita. Hij werkt ook nog altijd als regisseur, bijvoorbeeld van Rent, In bed met Dietrich en Piaf en later dit seizoen komt de door Cohen geschreven en geregisseerde voorstelling Callas Onassis Kennedy, een Muzikale Vete. Voor zijn vertaling van Sunset Boulevard kreeg hij een Musical Award en die komt hem zeker ook toe voor Anastasia.

Juwelen en Anastacia

Slotapplaus Anastasia (foto Annemoon Mater)

Alle sterren staan dus gunstig voor Anastasia. Toevallig opende begin september in Museum De Hermitage de expositie Juwelen! Schitteren aan het Russische Hof (nog tot en met medio maart 2020). Daar schitteren de echte juwelen van de Romanovs, die in het Circustheater als replica’s glitteren en glimmen. Dan is het ook nog eens het grappige toeval dat eind november in Nederland de Engelstalige versie van de musical We Will Rock You in première gaat, met in de hoofdrol niemand minder dan de Amerikaanse rockster Anastacia. Dezelfde Anastacia overhandigde Albert Verlinde eerder dit jaar bij het Musical Award Gala de Ad Publieksprijs voor The Lion King, de buitengewoon succesvolle musical die eerder in het Circustheater stond. Zoiets bedenk je toch niet? Feiten zijn soms verbazingwekkender dan fictie.

Anne-Rose en Annemoon bij de galapremière van Anastasia

Anastasia, gezien 22 september 2019 in het Afas Circustheater in Den Haag en aldaar tot onbepaalde tijd, een originele productie van Stage Entertainment. Script Terrence McNally, muziek Stephen Flaherty, liedteksten Lynn Ahrens, gebaseerd op de Twentieth Century Fox-film in samenwerking met Buena Vista Theatrical, vertaling Daniël Cohen, regie Darko Tresnjak en voor Nederland Carline Brouwer, decor Alexander Dodge, kostuums Linda Cho, video-ontwerp Aaron Rhyne, muzikaal leider René op den Camp, met o.a. Tessa Sunniva van Tol, Milan van Waardenburg, Ad Knippels, René van Kooten, Ellen Evers en Gerrie van der Klei/Liz Snoijink, foto’s Annemieke van der Togt en Roy Beusker. Kaarten en inlichtingen: www.anastasia.nl