100 Facestories: achter elk gezicht schuilt een verhaal

100 Facestories: Barbara Barend (foto Julie Blik)

100 Facestories; zo heet het nieuwe boek van fotografe Julie Blik en schrijfster Ariëlla Kornmehl. Blik fotografeerde honderd mensen en Kornmehl tekende de verhalen op die schuil gaan achter honderd gezichten van bekende en minder bekende Nederlanders. Met als verhaal nummer 1 Rocco Veenboer – de oprichter van het Awakenings Festival – en als verhaal nummer 100 illusionist Hans Klok. En verder van producent Robin de Levita tot actrice/zangeres Hadewych Minis, van journaliste Barbara Barend tot schrijfter Connie Palmen en van choreograaf Hans van Manen tot dragqueen Willem – Dusty Gersanowitz – de Wit. Het project begon – wanneer wordt niet vermeld – op Facebook onder het motto ‘Behind every face lies a story to be told’.

100 Facestories: Julie Blik en Ariëlle Kornmehl (foto Marloes Barnhoorn)

De dames Blik en Kornmehl, die aan dit project intensief samenwerkten, vertellen in het voorwoord dat ze begonnen om mensen te portretteren die hen op voorhand inspireerden. Ze vroegen deze mensen het stokje door te geven. Ze werden vaak gaandeweg verrast, vooral wanneer ze niet wisten bij wie ze terecht zouden komen. Zo ontstond een intrigerend boek met honderd gezichten en honderd verhalen over mensen die werken in onder meer het theater en de journalistiek, het zakenleven en de fotografie, maar ook schrijvers, dj’s en bestuurders. Julie Blik maakte foto’s, die in het boek fraai zwart-wit zijn afgedrukt en Ariëlle Kornmehl tekende op wat de geportretteerden bezighoudt in hun leven en hun werk.

Geen leeftijd, geen geboorteplaats

100 Facestories: Frans Weisz (foto Julie Blik)

Het resultaat is een verzameling boeiende mensen met boeiende verhalen. Nummer 70 is bijvoorbeeld cineast en ‘eminence chauve’ Frans Weisz, die vertelt dat hij pas na zijn meesterwerk Charlotte voelde dat hij er werkelijk mocht zijn, dat hij er toe deed. Pas sinds die film heeft er geen moeite mee om zijn leeftijd te noemen. Hij zegt: “Pas als je iets hebt neergezet mag je weer ouder worden.” Het is wel jammer dat niet wordt vermeld dat de film Charlotte werd gemaakt in 1981 en dat Frans Weisz in de zomer van 2018 tachtig is geworden. Eigenlijk geldt voor elk verhaal dat feitelijke curriculum vitae-informatie ontbreekt. De ziel van elke geportretteerde wordt ontbloot, maar van niemand wordt vermeld wat de leeftijd is of het geboortejaar. Noch wat de geboorteplaats is of het beroep. Je moet de stukjes helemaal lezen om te weten te komen wie dit is.

Stomp in je maag

100 Facestories: Beppy Viergever (foto Julie Blik)

Aangrijpend is het verhaal over de slechts in kleine kring bekende Beppy Viergever. Geen vrouw, zoals je aan de voornaam zou denken, maar een volstrekt originele Amsterdammer met piercings in zijn gezicht en plukkerig haar in alle – altijd andere – kleuren van de regenboog. Dit is een survivor die onder de naam ‘Broodje’ hoogst originele kleding ontwerpt, gemaakt van verknipte couture-kledingstukken. Hij is ook de oprichter van het Punk Museum. De eerste zin van Viergevers verhaal komt binnen als een stomp in je maag: “Nadat hij als vijfjarig kind zijn moeder dood in bed had aangetroffen, werden hij en zijn broertjes ondergebracht in verschillende kindertehuizen.”

Jan van Breda en Beppy Viergever (foto Anne-Rose)

Wanneer je je leven zo begint, kom daar dan maar eens overheen. Zijn verhaal eindigt met dit citaat: “Ik weet na al die jaren dat creëren beter werkt dan pillen slikken of naar therapie gaan. En ik heb mijn zoon [Zowie] beloofd dat hij recht heeft op een gezonde vader, dus daar leef ik naar.” Chapeau voor Beppy Viergever! Hij zat, voordat de presentatie van het boek begon, met fotograaf Jan van Breda – ook een geportretteerde, over wie later meer – gezellig buiten op een bankje bij het Lloyd Hotel te keuvelen. Ik maakte daar zelf een foto van.

Beauty with brains

100 Facestories: Ruud Douma (foto Julie Blik)

Nummer 92 is tekstschrijver en theaterdier Ruud Douma, die al meer dan een kwart eeuw bekendheid geniet als ‘beauty with brains’ Dolly Bellefleur. Op de foto kijkt Douma volstrekt op z’n gemak de lens in; bijna een lichte glimlach om de mond en een twinkeling in de ogen. Ariëlle Kornmehl schrijft over hem: “Ondanks dat hij zo graag op het podium staat, vindt hij het schrijven van liedteksten, al dan niet in opdracht, het meest inspirerende in zijn kunstenaarsbestaan.” Helaas begint en eindigt zijn verhaal over het nauwelijks interessante feit dat Douma aan het verhuizen is in de periode dat het gesprek plaatsvond. De laatste twee zinnen zijn: “Laat Bellefleur maar verhuizen, wij zetten de bloemetjes wel buiten met Ruud!”

“Waarom sta ik hier verdomme niet tussen”

100 Facestories: Aaltje van Zweden (foto Julie Blik)

Aaltje van Zweden – gezicht en verhaal nummer 52 – vertelt over haar autistische zoon Benjamin, over haar stichting Papageno en het huis met die naam in Laren waar autistische kinderen terecht kunnen. Ze vertelt over haar traumatische jeugd met een drankzuchtige vader, waardoor ze een antenne voor gevaar ontwikkelde. Goed is dat het verhaal echt over háár gaat en niet over haar echtgenoot. De wereldberoemde dirigent Jaap van Zweden die momenteel in New York triomfen viert, komt alleen aan het slot even ter sprake: “Ze heeft zich sinds ze met Jaap leeft altijd veel sterker gevoeld. Noten lezen kan ze niet. Maar hem leest ze feilloos. En hij haar.” Grappig is overigens dat op de achterkant van het boek een citaat staat van de schrijver Tommy Wieringa: “Waarom sta ik hier verdomme niet tussen”. Hij komt inderdaad niet in het boek voor.

Julie Blik onder collega’s

100 Facestories: Koos Breukel (foto Julie Blik)

100 Facestories: Jan van Breda (foto Julie Blik)

Aardig wat portretteerden zijn fotografen, zoals oorlogsfotograaf Eddy van Wessel, Jimmy Nelson, Vincent Mentzel, Micky Hoogendijk en Patricia Steur, Erwin Olaf – de man met de meest blauwe ogen van de wereld; dat zie je zelfs op een zwart-wit foto – en Koos Breukel, van wie Julie Blik ooit les kreeg. Ariëlle Kornmehl schrijft dat Breukel de mensen die hij portretteert bewust niet op hun gemak stelt. Hij zegt: “Ik geloof niet in ontspannen mensen op de foto”. Als hem wordt gevraagd wat hij ziet als hij zijn door Julie Blik gemaakte portret ziet, zegt Breukel: “Tsja, ik zie een dier. Een dier dat in het wild heeft moeten opgroeien. Deze man heeft zijn lesjes wel geleerd.” Een andere fotograaf is Jan van Breda. Julie Blik maakt een duistere foto van hem. Met een capuchon en een weelderige lok die zijn linkeroog bedekt. Ook dit stukje begint heftig: “Twee jaar geleden werd hij overvallen door een hersentumor.” Het verhaal over Jan van Breda gaat over alcohol en sigaretten, over trouw en vriendschap, over zijn ouders, zijn werk en ouderdom: “Ik ben niet dik en niet kaal, dus ik mag eigenlijk niet klagen.”

Vader en zoon, moeder en zoon

100 Facestories: Anne-Wil Blankers (foto Julie Blik)

100 Facestories: Christo van Klaveren (foto Julie Blik)

Sommige mensen in het boek zijn familie van elkaar: acteur Bram van der Vlugt en zijn zoon: saxofonist Floris van der Vlugt. Opmerkelijk zijn de portretten van de actrice Anne-Wil Blankers en haar zoon Christo van Klaveren, die ook acteur is. Opmerkelijk, omdat je ziet dat moeder en zoon precies dezelfde ogen hebben. Anne-Wil Blankers mijmert over haar leven op het toneel en thuis. Haar zoon Christo van Klaveren vertelt over de droom die voor hem uitkwam: het vaderschap. Hij praat lyrisch over zijn twee zoontjes, gedragen door twee vriendinnen met wie hij als familie door het leven gaat: “buisje, boompje, beestje”.

Make-A-Wish

De makers van het boek vertellen in het voorwoord dat een van de deelnemers vertelde dat ze werkt voor een stichting die grote wensen vervult van ernstig zieke kinderen. Ze waren daar zo van onder de indruk dat een deel van de opbrengst van het project 100 Facestories zal gaan naar de stichting Make-a-Wish Nederland. Ze schrijven: “Op die manier dragen alle geportretteerden bij aan andere mensen die ook bijzonder verhalen te vertellen hebben.” Merkwaardig dat ze in het voorwoord niet specifiek schrijven dat de deelnemer, die hen over Make-a-Wish vertelden en die gezicht/verhaal nummer 38 in het boek is, Hanneke Verburg is.

Nummer honderd

100 Facestories: Hans Klok (foto Julie Blik)

Het laatste – en dus honderdste – portret is een foto van en een verhaal over Hans Klok. De illusionist, die binnenkort naar Las Vegas verhuist, kijkt intens de lens in, hij wordt in januari 2019 vijftig en heeft op de foto een mooie kop met veel kraaienpootjes, rechts van zijn mond is nog de pluim rook zichtbaar die hij net heeft uitgeblazen. Hij vertelt over zijn jeugd, de nuchterheid van zijn moeder, zijn tomeloze ambitie en – gek genoeg – niet over zijn vader Koos die zo belangrijk voor hem was en die in 2002 op 62-jarige leeftijd aan een hersenbloeding overleed. Veelzeggend is een citaat van Hans Klok in het laatste verhaal van het boek en dus eigenlijk exemplarisch voor alle geportretteerden: “Eigenlijk doen we met ons werk een soort poging om onsterfelijk te raken. En zo kun je mijn gedrevenheid weer herleiden tot de angst voor de dood”.

100 Facestories (256 pagina’s, paperback) is uitgegeven door Lecturis en kost 25 euro (ISBN-nummer 978-94-6226-288-1). Inlichtingen: www.lecturis.nl