Tina Turner: Nyassa Alberta is ‘simply the best’

Tina Turner – inmiddels tachtig jaar – is al decennia lang ‘simply the best’: een vulkaanuitbarsting, de onbetwiste ‘queen of rock’. De 37-jarige Nyassa Alberta is de beste Tina denkbaar. De in Groningen geboren schoonheid genoot jaar opleiding aan de Theaterschool in Amsterdam. In 2014 deed ze haar eerste podiumervaing op in The Lion King en daarna vertrok ze naar Duitsland, waar ze (hoofd)rollen speelde in The Lion King, We Will Rock You, Hairspray, Elton Johns Aida, Amazing Grace, Sister Act, The Body Guard, Jesus Christ Superstar en waar ze in Hamburg de understudy was van de actrice die de titelrol speelde in de musical over Tina Turner. Deze productie, die de zegen kreeg van La Turner herself, was jaren geleden een initiatief van Joop van den Ende; en dus van Stage Entertainment. Tina – de Tina Turner musical beleefde en beleeft waanzinnige succesen in Londen, Hamburg en New York. Nogal wiedes dat Albert Verlinde Nyassa Alberta naar Utrecht haalde om in haar vaderland te schitteren als Tina.

Showstopper

Nyassa Alberta als Tina met de Ikettes (foto Manuel Harlan)

Nyassa Alberta als Tina en Juneoer Mers als Ike (foto Manuel Harlan)093 1

En schitteren, dat doet Nyassa Alberta de hele avond. Vanaf het moment dat ze als de in 1939 geboren Anna-Mae Bullock werkt als katoenplukster in haar geboortedorp Nutbush in Tennessee tot het moment dat ze als absolute wereldster in 1988 de arena gaat betreden van het Maracaña Stadion in Rio de Janeiro ten overstaan van 185.000 mensen. Alberta is de gedroomde belichaming van Tina Turner. Ze zingt hartverscheurend mooi en rauw, heeft ideale Tina Turner-benen die ze uit haar lijf danst, haar charisma is verpletterend en ze bracht tijdens de Nederlandse première van Tina – de Tina Turner Musical het Beatrix Theater in Utrecht een aantal keer in extase. Dat bracht zelfs de voorstelling tot stilstand na haar vertolking van River Deep, Mountain High, dat in 1966 door producer Phil Spector werd voorzien van zijn befaamde ‘wall of sound’. Nyassa zong dit lied waanzinnig goed, terwijl achter een geluidswand golfde als een kleurrijke projectie. Na de laatste klanken onthaalde het publiek haar op een minutenlange ovatie. Een ongekende showstopper; iedereen moest wachten tot het publiek tot bedaren was gekomen.

Hindoeistisch mantra

Aan het begin van de show zit Tina Turner met haar overbekende pluizenpruik en gehuld in een lederen mini-jurkje op het toneel. Ze zit in kleermakerszit op de grond, met haar rug naar de zaal. Ze mediteert een hindoeistische mantra, in een lotushouding. Turner is immers al jaren boeddhist. We horen Nyassa Alberta een stukje mantra uitspreken. Wellicht de vredesmantra, waarvan de uitvoering van Tina Turner te zien is op youtube: https://www.youtube.com/watch?v=6XP-f7wPM0A Het is een ijzersterk begin van een voorstelling over de hoogte- en dieptepunten van een vrouw, die altijd zong tot de god in haar eigen ziel. Ze was van 1960 tot 1976 geweldig succesvol was met haar echtgenoot Ike Turner. Ze zong hits als River Deep, Moutain High, haar meest persoonlijke song Nutbush City Limits (dat ze zelf schreef) en Proud Mary. Maar ze werd ook zestien jaar lang fysiek en geestelijk mishandeld door de tyrannieke Ike Turner. In 1976 durfde ze het eindelijk aan om Ike te verlaten. Geld kreeg ze niet mee, alleen haar artiestennaam.

Moederziel alleen

Nyassa Alberta als Tina (foto Manuel Harlan)

Er volgden moeilijke jaren, waarin ze moederziel alleen het hoofd boven water hield door onder meer op te treden in Las Vegas. Uiteindelijk beleefde ze een ware renaissance en ontpopte ze zich als de grootste vrouwelijke rocker ooit, met hits als What’s love got to do with it en Simply the best. In de voorstelling zie je haar strijd tegen racisme en seksisme. De blanke bobo’s van de platenindustrie dachten na haar breuk met Ike Turner: is een zwarte vrouw van een eind in de veertig nog aantrekkelijk als popster? In de musical wordt deze tendens zelfs onomwonden uitgesproken, wanneer een directeur van Capitol Records zegt: “Capitol is nooit van plan geweest met die oude negertante in zee te gaan”. Na de pauze zie je de renaissance van La Turner, bijvoorbeeld in wat voor mij het hoogtepunt van avond was: in Londen zingt ze in Londen Regen op mijn ruit: de vertaling van I can’t stand the rain (against my window). Ze staat eenzaam op het toneel, terwijl op de achtergrond iconische gebouwen uit Londen worden geprojecteerd en mannen met paraplu’s door de regen lopen. Fantastisch om te zien, fantastisch om te horen.

Nederlandse vertaling

Nyassa Alberta zingt dit en veel andere songs in het Nederlands. De songs zijn vertaald, wanneer ze deel uitmaken van de dramatische handeling. Dat is een gewaagde, maar verstandige beslissing. Het blijft toch raar, wanneer personages op het toneel continu Nederlands met elkaar praten en ineens in het Engels gaan zingen, zoals in Lazarus. In Tina worden grote hits in het Engels uitgevoerd, wanneer die in het verhaal ook echt fungeren als optredens. Het is wel enigszins storend dat Han Kooreneef de liedteksten soms wel erg prozaïsch vertaalde. Zoals Private Dancer: “Ik zal vóór je dansen/ Voor alles wat geld heeft,/ Want dollars, die ben ik nooit moe”. En We Don’t Need Another Hero: “Niemand heeft hier helden nódig/, een kompas is overbodig”. Wel erg goed vond ik de vertaling van de titel van What’s Love Got to do with It: Denk Niet Dat Het Liefde Is. Over Han Kooreneef staat in het programmaboek veel informatie, zoals dat hij schrijft voor o.a. Marco Borsato, Trijntje Oosterhuis, Paul de Leeuw en Sjors van der Panne en dat hij het tv-programma De Beste Zanger van Nederland bedacht. Maar onvermeld blijft dat hij de co-auteur was van Het Koningslied: “De dag die je wist dat zou komen, is eindelijk daar”.

Mr. & Mrs. Bach

Het is mooi dat Frank Ketelaar en Kees Prins – samen ook verantwoordelijk voor de André Hazes-musical Hij Gelooft in Mij – het script schreven, samen met de uit Tennessee afkomstige Katori Hall. Noemenswaardig zijn verder Juneoer Mers die Ike Turner geloofwaardig neerzet als een verachtelijke slechterik. Jeannine la Rose is ook erg goed als grootmoeder Georgeanna en Bart Mijnster is innemend als de Duitse producer Erwin Bach, die Tina Turner in Londen ontmoet en sinds 1985 haar man is. Het stel trad in 2013 in het huwelijk in een boeddhistische ceremonie en ze zijn wereldwijd de executive producers van deze musical. Eigenlijk zijn er in deze productie geen zwakke plekken, afgezien van ietwat langdradige dialogen na de pauze. Indrukwekkend zijn het toneelbeeld en de kostuums van Mark Thompson, die een zeer effectief draaitoneel ontwierp.

Tina – de Tina Turner musical: Nyassa Alberta als Tina (foto Manuel Harlan)

Go girl, go!

De voorstelling eindigt in een miniconcert van Tina, waarbij Nyassa Alberta de hele zaal op z’n kop zet. Alle bezoekers staan op en swingen met haar mee. Een daverend einde van een wervelende voorstelling. De website van Nyassa Alberta – www.nyassaalberta.com – begint met haar persoonlijke motto: “This is my story, I’m an artist. I’m a performer. I challenge myself. I take on new things. I break boundaries and face fears”. En later: “Things I love: finding peace within myself, understanding that life is here to enjoy, seeing people in the audience enjoying themselves, skydiving and feeling the sweet surrender when facing huge challenges, finding the joy in telling the story, singing the songs, trying new things on stage”. Dat doet ze weergaloos goed in Tina – de Tina Turner Musical. Go girl, go! Het is trouwens de moeite waard om deze mooie website te bekijken. Zie de trailer van de musical: https://www.youtube.com/watch?v=bHGYbnWv5hg

Nurlaila Karim

De cast en de makers na afloop van de première (foto Roy Beusker)

De cast na afloop van de première (foto Roy Beusker)

Ik ben trouwens heel benieuwd hoe haar alternate Nurlaila Karim de rol gaat spelen. Alberta en zij gaan de hoofdrol afwisselend spelen. Karim is bepaald geen onbekende in de vaderlandse musicalwereld, ze heeft vaak bewezen hoe goed ze is, zoals in Miss Saigon en The Bodyguard. Maar ze is een heel ander type dan Nyassa Alberta: kleiner, tien jaar ouder, wellicht minder explosief, maar zeker ook hartstikke goed. In 2015 maakte ze haar eigen show, getiteld Fourtina, a tribute to the legend of rock Tina Turner. Kijk maar naar een bootleg-opname uit 2015: https://www.youtube.com/watch?v=77JfHds6zWo. Stage Entertainment geeft Nurlaila Karim te zijner tijd haar eigen première, waarschijnlijk eind maart. En dan nog iets: wat een waanzinnig goed en gevarieerd seizoen heeft Stage Entertainment momenteel: Lazarus, Anastasia en Tina. Go Albert, go!

Lea Links en A-R op de rode loper (foto Edwin Smulders)

Artwork (Stage Entertainment)

Tina – de Tina Turner Musical, gezien 9 februari 2020 in het Beatrix Theater in Utrecht, aldaar exclusief als open eind-show. Een productie van Stage Entertainment Albert Verlinde in samenwerking met Tina Turner, script Katori Hall, Frank Ketelaar en Kees Prins, vertaling script Tom Kleijn, vertaling liedteksten Han Kooreneef, choreograaf Anthony van Laast, regie Phyllida Lloyd, spel Nyassa Alberta als Tina (alternate Nurlaila Karim) en verder Jueneor Mers, Gaia Aikman, Marianne Kloeze, Terence van der Loo, Jeanine Rose en vele anderen, decor en kostuums Mark Thompson, scènefoto’s Manuel Harlan, premièrefoto’s Roy Beusker, rode-loperfoto van Lea Links en mij Edwin Smulders. Informatie: www.tinademusical.nl