Soldaat van Oranje blijft onverslaanbaar goed

Scènefoto (foto Joris van Bennekom)

Karin Hazelhoff-Roelfzema in memoriam

Soldaat van Oranje de musical vierde 30 oktober 2022 met de 3124-ste voorstelling – een matinee – het twaalfjarig bestaan. De voorstelling was opgedragen aan Karin Hazelhoff Roelfzema-Steensma, de op 6 oktober jongstleden overleden weduwe van Erik – ‘de Soldaat van Oranje’ – Hazelhoff Roelfzema. Het was voor Patricia Steur – fotografe en ooit de schoondochter van Erik Hazelhoff Roelfzema – de 21ste keer dat ze de musical zag: “En ik zie telkens andere details”.

Scènefoto (foto Joris van Bennekom)

Telkens weer

Voor mij was het de zesde keer dat ik deze musical zag. De eerste keer was op 3 april 2011, ooit de verjaardag van Erik Hazelhoff (en toevallig ook mijn verjaardag). Ik had een dag eerder Matteo van der Grijn – de originele Erik in deze productie – geïnterviewd in de rubriek Mijn Amsterdam in de PS van de Week van Het Parool. Later zag ik de voorstelling met mijn moeder Jetty Paerl, toen de productie een jaar bestond. Later nog een paar keer, ook al doordat ik in 2017 en 2018 heb gewerkt voor de producent door alle objecten in het V-Monument in de foyer te beschrijven. Ook had ik beide producenten Fred Boot en Robin de Levita ooit in de rubriek Mijn Amsterdam geïnterviewd. Nu zag ik Soldaat dus voor de zesde keer. En ik kan het alleen maar eens zijn met Patricia Steur dat ik telkens weer andere details zie.

Buitengewoon actueel

Scènefoto (foto Joris van Bennekom)

Scènefoto (foto Joris van Bennekom)

Maar bovenal: wat een exceptioneel geweldige productie blijft het, daar in de TheaterHangaar in Katwijk. Op het voormalig vliegveld Valkenburg, waar ooit een woonwijk gepland was nadat deze musical zou ophouden te bestaan. Maar ik voorspel dat die woonwijk er nog lang niet komt. Want wat kan deze musical stoppen? Even leek het of corona Soldaat van Oranje de musical had verslagen, maar Soldaat herrees als een phoenix uit de oude as. En terecht! Afgezien van het spektakel valt dezer dagen de actualiteit van de voorstelling extra op. In de eerste scène, nog voor de invasie van de Duiters, oppert een van de Leidse studenten van het corps dat het idioot is dat bij het corps onbekommerd feest wordt gevierd terwijl een oorlog op de loer ligt.

De student zegt: “Waarom maken jullie je niet druk over een oorlog die honderd kilometer verderop aan de gang is? Wat doen jullie? Jullie steken jullie koppen in het zand”. De associatie met de oorlog in Oekraïne ligt voor de hand, want bijna duizend kilometer verderop worden steden gebombardeerd. En wat doen wij? Veel mensen in het Westen steken hun kop in het zand. Belangrijk in dit verband is het lied in de musical, getiteld “Als wij niets doen, wie dan?”: “We zien toch dat dit niet kan, Het is nu aan jou en mij. Onze enige hoop zijn wij”. En: “Het gaat over jou en mij. Als de wereld in brand staat, wie durft dan?”

Meer dan levensgroot

Ik heb nooit een live theatervoorstelling meegemaakt, die zo meer dan levensgroot is als Soldaat van Oranje de musical. De draaiende zaal, een idee uit de koker van co-producent Robin de Levita. De onvoorstelbaar brede toneelopening die soms wordt gepresenteerd met aan de ene kant het strand van Scheveningen en aan de andere kant de salon waar Wilhelmina in Londen bivakkeert. Het feit dat deze spannende voorstelling een grote geschiedenisles is, met de jaartallen die worden geprojecteerd alsof er een typemachine aan het ratelen is. De foto’s, affiches, krantenkoppen en bewegende beelden die worden geprojecteerd. Grandioos!

Scènefoto (foto Joris van Bennekom)

“Veel intenser dan film”

Het Soldaat van Oranje-riedeltje van Rogier van Otterloo uit de film komt soms geraffineerd voorbij komt. De manier waarop het bombardement op Rotterdam in beeld wordt gebracht, het strand van Scheveningen met echt water en een golvende branding, het drijvende bootje waarmee een eerste poging wordt gedaan om naar Engeland te varen, de bommen die op Berlijn worden geworpen vanuit een gevechtsvliegtuig. Noem maar op. Iemand in de zaal zei in de pauze dat het wel film lijkt, waarop iemand anders zei: “Nee nee, dit is veel intenser dan film”.

Scènefoto (foto Joris van Bennekom)

De echte Dakota

Al twaalf jaar is deze musical een hit. Bij deze feestelijke voorstelling waren er veel kinderen van rond de twaalf. Zoals Robin, de dertienjarige dochter van Sophie Hilbrand en Waldemar Torenstra. Robin was danig onder de indruk: “Dit zegt zo veel meer dan een boek, je belééft dit echt”. De zoon van columnist en schrijfster Roos Schlikker vond het ook prachtig, maar het allermooiste vond hij de draaiende zaal. Een zaalwacht zag de musical voor de 61ste keer: “Ik kan hele stukken meezingen, maar dat doe ik toch maar niet”. Helemaal spectaculair is natuurlijk het gebruik van het vliegveld Valkenburg en koningin Wilhelmina die op de landingbaan uit een echte Dakota stapt: “Nergens ruikt het zo heerlijk als thuis”.

Het V Monument en de patat

Patat na afloop

A-R terug in de trein met programmaboek en jubileummok (foto Els Goetheer)

Het transparante V-Monument, dat op 30 april 2018 werd onthuld, is ook indrukwekkend met tientallen objecten uit de oorlog die mensen hebben geschonken. Zoals een pakje sigaretten dat op 31 augustus 1941 werd gedropt boven bezet gebied, een knijpkat, een Duitse helm, bonnen en papieren. Mooi om dat weer te zien. Na afloop was er een terechte staande ovatie en daarna stond er, zoals altijd bij feestelijke Soldaat van Oranje-voorstellingen, de patatkraam van Remco Natzijl uit IJmuiden voor de Theaterhangaar. Daar stortte iedereen zich op, waarna iedereen een zak patat met mayo kreeg geserveerd in een Soldaat van Oranje-jubileummok ter ere van het twaalfjarig bestaan. Om vervolgens tevreden naar huis te gaan. Op naar het twaalf-en-een-half-jarig bestaan.

De zaal vóór aanvang

Soldaat van Oranje de musical is elke dag (behalve maandag en dinsdag), zaterdag meestal twee voorstellingen, zondag en woensdag meestal alleen matinee. Een voorstelling van New Productions, gebaseerd op het boek van Erik Hazelhoff Roelfzema, bewerking tot musical door Edwin de Vries, Tom Harriman en Pamela Phillips Oland, script Edwin de Vries, muziek Tom Harriman, liedteksten Pamela Phillips Oland, Nederlandse bewerking liedteksten Frans van Deursen, decor Bernhard Hammer, kostuums Catherine Cuykens en Margriet Procee, licht Gerhard Fischer, geluid Jeroen ten Brinke, video Peter Wilms en Marits Ruyter, regie Theu Boermans, choreografie Sarah Miles, scènefoto’s Joris van Bennekom, producenten Fred Boot en Robin de Levita. Informatie en tickets: www.soldaatvanoranje.nl