Repelsteeltje: een sprookje over belofte en schuld

Ensemble met links Joke Tjalsma als Greet Hofmans (foto Sanne Peper)

Joke Tjalsma en Kim van Zeben als Greet Hofmans en Juliana (foto Sanne Peper)

De jeugdvoorstelling Repelsteeltje en de Blinde Prinses van Theater Rotterdam ging de dag na Kerstmis 2019 in première. De makers Don Duyns en Pieter Kramer – respectievelijk tekst en regie – kregen afgelopen september op het Gala van het Nederlands Theater de Prosceniumprijs uitgereikt voor hun gehele oeuvre. Volkomen terecht. Uit het juryrapport: “Samenwerken is het hart van theater. Een goed idee ontstaat wellicht alleen, maar komt pas tot bloei in interactie met de ander of anderen. Dit jaar gaat de Prosceniumprijs naar een krachtige samenwerking. En hoewel ook zij het op hun beurt niet helemaal alleen doen, vormen ze samen wel de motor van een reeks bijzondere producties. Dit krachtige samenwerkingsverband is een ode aan theatraliteit, gekte en vrolijkheid. Samen zijn ze verantwoordelijk voor een recente traditie in het Nederlands theater waarbij jaarlijks een bonte wereld wordt gecreëerd waarin vrolijke onzin wordt gekoppeld aan een rijke theaterervaring voor het hele gezin. Een wereld waarin actuele referenties en oude verhalen genadeloos met elkaar aan de haal gaan en – tussen alle hilariteit door – altijd plaats is voor oprechte verwondering en ontroering. Ze zijn de ambassadeurs van dé familievoorstelling en bewijzen dat theater, met kwaliteit, ambacht en liefde gemaakt, ook leuk mag zijn. De jury heeft bewondering voor de constante kwaliteit, originaliteit en eigenzinnigheid van deze auteur en regisseur.”

Een waargebeurd sprookje over belofte en schuld

Judith van den Berg als de blinde prinses en Johanna Hagen als de varkenshoedster Sterre (foto Sanne Peper)

Patrick Duijts en Kim an Zeben als Bernhard en Juliana (foto Sanne Peper)

De samenwerking tussen de twee giganten begon in 2007 met Lang en gelukkig bij het gezelschap, dat toen nog het Ro Theater heette en nu Theater Rotterdam. Het was het begin van een mooie traditie in de stijl zoals je in Engeland de ‘pantomime shows’: theater voor kinderen, waarin bekende verhalen – meestal sprookjes – worden bewerkt en een aantal vrouwenrollen door mannen wordt gespeeld. Sinds Lang en gelukkig maakten Duyns en Kramer onder meer Snorro, de Gemaskerde Held (een van de leukste voorstellingen die ik ooit twee keer (!) zag), Woef Side Story (ook geweldig), De Gelaarsde Poes en De zere neus van Bergerac (in 2016 goed voor maar liefst drie Musical Awards) en vorig jaar Hamlet, de Familievøørstelling. Bijzonder aan deze producties is dat de voorstellingen leuk zijn voor zowel kinderen als volwassenen. Er zitten voor volwassenen altijd dubbelzinnige grapjes in en elke productie heeft veel liedjes. Nu brengt Theater Rotterdam een ‘waargebeurd sprookje over belofte en schuld’: een mengeling van Repelsteeltje en de Greet Hofmans-affaire rond de ‘blinde’ prinses Marijke, de eigenzinnige koningin Juliana, de overspelige en op geld beluste prins Bernhard en zijn krengerige Duitse moeder Armgard.

Een pissende Juliana

Judith van den Berg, Joke Tjalsma en Kim van Zeben (foto Sanne Peper)

O boy, wat hebben Don Duyns en Pieter Kramer deze keer een allejezus politiek níet correcte voorstelling gemaakt. Lekker! Koningsgezinde lieden kunnen beter niet naar deze voorstelling gaan, want niemand wordt ontzien. Ik dacht zelfs dat iemand in het publiek tijdens het applaus na de première ‘boe’ riep, maar ik kan me vergissen. Judith van den Berg speelt prinses Marijke als een ‘blinde kip’ – zo wordt ze in de voorstelling op een bepaald moment genoemd – met een jaren vijftig-Polygoonstemgeluid. Kim van Zeben spreekt precies zoals koningin Juliana dat deed: geaffecteerd verontwaardigd. Ze slaat meerdere keren kwaad op tafel of de stoelleuning, precies zoals Juliana dat indertijd deed in het gedenkwaardige Maartje van Weegen-interview met haar en prins Bernhard. En wanneer de koningin moet plassen, komt de po tevoorschijn en gaat de onderbroek naar beneden, waarna een klaterend geluid te horen is. Er is gelukkig veel veranderd sinds er kamervragen kwamen na de spruitjes van Juliana in de Barend Servet Show. Bernhard, gespeeld door Patrick Duijtshoff, is fout op alle fronten: van zijn echtelijke ontrouw tot de manier waarop hij zijn vrouw in het gesticht krijgt, nadat hij informatie over haar hechte band met Greet Hofmans naar Der Spiegel heeft gelekt. En Repelsteeltje? Wart Kamps is perfect als akelig ‘toverkereltje’, dat ook geen lekkere jongen is: egoïstisch, naargeestig, springerig ADHD-neurotisch en kwaad om alles.

Roze varkentjes

Johanna Hagen en de varkentjes (foto Sanne Peper)

Patrick Duijtshoff als Bernhard en de jagers (foto Sanne Peper)

Joke Tjalsma opent de voorstelling als Greet Hofmans, oftewel ‘tante Greet’: “Ik ben een soort toverfee”. Wat zich daarna ontrolt, tart elke fantasie. Een geweldig decor van Niek Kortekaas – de vaste ontwerper bij de jeugdvoorstelling van het duo Duyns/Kramer – laat het onderaardse onderkomen zien van het aardmannetje Repelsteeltje, met daarboven een afbeelding van Paleis Soestdijk. Opvallend is dat aan weerszijden van de oprit van het paleis blauwe rododendrons groeien (waar volgens Wim Sonnevelds spreekstalmeester op Koninginnedag de krentenmikken achter ‘gesodemieterd’ werden). Vervolgens gaat afwisseld het verhaal over de blinde prinses op het paleis naar de huwelijksperikelen van Repelsteeltje en een varkensstal, waar de dochter des huizes voor prins Bernhard goud spint met de hulp van het ’tovermannetje’ Repelsteeltje. Een geweldig moment is wanneer acht kindacteurtjes op handen en voeten over het toneel kruipen met over hun hele lichaam een geweldig, in delen opgebouwd roze varkentjespak. Deze pakjes zijn gerealiseerd door Erik Bosman. Hulde ook voor kostuumontwerper Sabine Snijders, die bij elke familievoorstelling van Duyns en Kramer van de partij is.

Dubbelrollen

Vaste prik bij elke familievoorstelling van dit team zijn de liedjes, die altijd één thema hebben. Deze keer: Duitse schlagers die van een andere tekst zijn voorzien. Zoals Nena’s 99 Luftballons en Amadeus. Deze hit van Falco wordt door prins Bernhard en zijn vrienden tijdens de jacht gezongen: “Lekker knallen, lekker knallen… met z’n allen!” En dan zijn er nog Von Kopf biss Fuss en Dúúúú. Heerlijk! Ook vaste prik zijn de vele dubbelrollen. Wart Kamps is nauwelijks van het toneel af als Repelsteeltje of hij komt alweer op als de hofdame juffrouw Winterspleet. En dat geldt voor elke acteur. Zo transformeert Joke Tjalsma ogenschijnlijk net zo makkelijk van Greet Hofmans naar Armgard, de moeder van prins Bernhard. Leuk om te vermelden is dat Henk van der Horst, de chauffeur van de acteurs tijdens de tournee, een klein rolletje heeft als een vriendin van Juliana.

In Greets naam

Kim van Zeben als Juliana (foto Sanne Peper)

Ensemble (foto Sanne Peper)

Greet Hofmans probeert prinses Marijke ervan te overtuigen dat ze op zoek moet naar haar zevende zintuig, zodat haar innerlijke ogen gaan werken. Het mooie is dat uiteindelijk alles in goede banen wordt geleid dankzij Greet Hofmans en het inzicht van de  blinde prinses. Armgard, de bitchy moeder van Bernhard, krijgt de kous op haar kop, Bernhard krijgt zijn verdiende loon, Repelsteeltje en zijn aardvrouwtje verzoenen zich en het einde van de voorstelling zal ik niet verklappen. Behalve dan dat alles ‘in Greets naam’ goed komt en dat aan het slot flink de draak wordt gestoken met mooie toespraken over ‘de maakbare samenleving, waarin iedereen gelijk is’. Het slotlied is dan ook: Marianne Rosenbergs hit Ich bin wie du! Heerlijk! Ik kijk nu al uit naar de volgende familievoorstelling van Theater Rotterdam die eind volgend jaar in première gaat: Wolfgang het wonderjong, vrij naar Peter Shaffers Amadeus.

Repelsteeltje en de Blinde Prinses, gezien 27 december 2019 in de Theater Rotterdam. Een productie van Theater Rotterdam, tekst Don Duyns, liedteksten Peter van de Witte, regie Pieter Kramer, decor Niels Kortekaas, kostuums Sabine Snijders, met Wart Kamps/Bart Rijnink (afwisselend als Repelsteeltje), Joke Tjalsma, Kim van Zeben, Patrick Duijtshoff, Judith van den Berg, Bas Hoeflaak, Johanna Hagen, David Westera/Erwin Dörr, scènefoto’s Sanne Peper. Tournee tot en met 13 april 2020. Kaarten en inlichtingen: www.theaterrotterdam.nl/repelsteeltje