Paul Haenen is een boeiende spraakwaterval

Paul Haenen: zodra hij opkomt, is het gezellig en ontspannen. We zijn onder mekaar. Uit zijn linkerbroekzak steekt de kop van een miniatuur Bert, uit Sesamstraat. Haenen, die al tientallen jaren lang de stem van Bert doet, zegt: “Anders zit hij maar alleen thuis”. Een grotere versie van Bert gaat later nog een belangrijk deel van de voorstelling uitmaken. De voorstelling is anderhalf uur praten. Paul Haenen lucht anderhalf uur zijn hart. Het is een boeiende spraakwaterval over alles. En nog wat. Over televisie, het nieuws, zijn ouders – moeder had straatvrees, vader was een contactgestoorde onderwijzer –, over Wim Sonneveld en Frank Sinatra, over Dammie van Geest (al 47 jaar zijn man). Hij vertelt over dagboeken die hij in zijn jeugd schreef, over hoe je angst overwint, over het radioprogramma Minjon (“Waarom kwam dat niet aan bod tijdens 100 Jaar Radio?”), over zijn hartproblemen in 2017, over Bridget Maasland en André Hazes. En hij bespreekt meer actualiteiten, met de krantenknipsels erbij. Zoals over dildo’s bij de brandweer, een gestolen rol plastic in België, rook die ontsnapte uit een zijraam en condens bleek te zijn, over stikstofstress, poepschaamte, doucheschaamte en pillenslikschaamte, over ‘geurhinder’ en ‘voorgenot’ (“tijdens ‘voorgenot’ regent het op vakantie nooit”).

‘Haal het doek maar op’

Foto Mark van Vliet

Paul Haenen vertelt aan het begin van zijn relaas dat hij de voorstelling persoonlijk of algemeen kan maken: “Persoonlijk is enorm ‘in’.” Hij haalt aan dat alle mensen op de televisie hun problemen, depressie en wanhoop delen. Of ze vertellen over hun man, vrouw, ex, kwalen: “Veel televisieprogramma’s gaan over eenzame mensen. Uit idealisme? Welnee, om de kijkdichtheid!” Haenen gaat uitvoerig in over hoe algemeen Wim Sonneveld was tijdens zijn optredens en dat Sonneveld alles vóór zich hield. Waarom was hij niet getrouwd? Sonneveld deed het voorkomen alsof hij ‘de ware’ nog niet had gevonden. Zijn homoseksualiteit hield hij angstvallig vóór zich, hoewel Haenen memoreert dat zijn vader altijd zei dat je het aan de ogen van Sonneveld kon ‘zien’. Haenen zingt Haal het doek maar op in de stijl van Sonneveld. Inclusief het half gebogen linkerbeen, hoewel hij na afloop van de voorstelling zei dat deze pose volkomen onbewust is. Hij wil de voorstelling eigenlijk algemeen houden, want wat heb je aan iets persoonlijks? Hij zegt dat het publiek er iets van kan opsteken: “Maar u hoeft niet zo ver te gaan dat u als hetero de zal betreedt en als homo de zaal verlaat”.

Zijn vriend: het dagboek

Foto Mark van Vliet

Paul Haenen vertelt dat hij op 30 april van dit jaar 73 werd. Wat gaat dat snel! Maar ja, als je plezier hebt, gaat het snel. Hij vertelt nog maar eens over dingen die zijn fans allang weten: de straatvrees van zijn moeder die hem weinig liefde gaf, de onderhuidse spanningen in het huwelijk van zijn ouders en de grootste vriend uit zijn jeugd. Oftewel zijn dagboek, waarin hij als een journalist beschreef wat er gebeurde in huiselijke kringen en in het nieuws. Hij schreef over de treinramp in Harmelen in 1962, over Plus-Form (een middel voor vrouwen om aan te komen en aantrekkelijk te worden voor hun man), maar ook over dat je je angsten moest overwinnen. Hij weidt uit over zijn verblijf in het ziekenhuis in 2017, toen hij leed aan hartfalen. Hij werd op Facebook ‘vriend’ met de man in het bed naast hem; om al snel te ontdekken dat deze man stiekem een foto van hem had genomen die hij op Facebook had geplaatst met het commentaar “Ik lig naast dominee Gremdaat”. Vervolgens verzocht Haenen de man via Facebook om deze post te verwijderen. Zo idioot is deze wereld.

Dolman, Bert en Gremdaat

Paul Haenen als Dominee Gremdaat (foto Mark van Vliet)

Van tijd tot tijd verschijnen er filmpjes op een scherm achter Haenen. Bijvoorbeeld van het Betty Asfalt TV-programma Over de schreef met de eerder dit jaar overleden Janine van Elzakker die Haenen als Raldy Kapouk interviewt. Dit is de moeder van Emmy Kapouk: “Emmy vroeg waarom ze in de jeugdprostitutie moest. Nou, omdat ze het goed deed”. Paul Haenen houdt een uitgebreid gesprek met zijn alter ego Margreet Dolman, die hij 45 jaar geleden voor het eerst tot leven wekte voor Radio Stad Amsterdam. Margreet heeft vanaf het scherm als Gropher uit Sesamstraat een gesprek met Haenen op het toneel als Bert, allebei met poppen. Later vraagt Dolman aan Haenen of hij nooit genoeg heeft van ‘die typetjes’. Haenen: “Het zijn geen typetjes, het zijn karákters”. Uiteindelijk sluit Haenen de voorstelling af als dominee Gremdaat. Zo gezegd, zo gedaan. Dominee Gremdaat houdt – met snor – een preek over ‘de schuld bij jezelf zoeken’. Wat fijn dat Paul Haenen na ruim zes jaar weer solo op het toneel staat. Nou ja, min of meer solo. In de maand december speelt hij weer zijn traditionele kerstvoorstellingen in zijn eigen Betty Asfalt Complex. Eind januari gaat Haenen brengt Vreugde nog enkele maanden door.

Paul Haenen: Haenen brengt vreugde, gezien 14 november 2019 in Schouwburg Amstelveen. Deze maand zijn er nog voorstellingen op 22 november in Theater Walhalla in Rotterdam, 23 november in Theater Piet Mondriaan in Abcoude, 28 november in Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden en 29 november in de DRU Cultuurfabriek in Ulft en verder van 31 januari t/m 30 mei 2020 over in het land (zie de website). In het Betty Asfalt Complex (Nieuwezijds Voorburgwal 282 in Amsterdam) brengt hij de traditionele oudejaarsvoorstellingen ‘Dolman brengt warmte en Gremdaat wijst de weg’ van 6 tot en met 31 december 2019. Zie voor inlichtingen, reserveren en items op Betty Asfalt TV: www.bettyasfalt.nl