Neelie!, zo heet de nieuwe voorstelling van Léon van der Sande (tekst) en Julia Bless (regie) over oud-politica Neelie (Smit-) Kroes. Het harde koninginnedrama staat bol van gekonkel, corruptie en verraad. De voorstelling opent veelzeggend met een knipoog naar King Lear: acteur Dic van Duin probeert als Bram Peper een gierende storm wanhopig te overschreeuwen: “Néééél! Wie heeft jou veranderd in een ijskonijn?” Carine Crutzen, die de titelrol speelt, antwoordt, terwijl ze demonstratief een fles sterke drank in de vuilnisbak gooit: “Ik kan niet tegen slap gedoe.”

Nee, tegen slap gedoe kan Neelie Kroes niet. Dat blijkt uit meer citaten uit haar mond in deze voorstelling van Theatergroep Suburbia. Zoals: “geen woorden, maar daden”, “vrouwen moeten niet zaniken, maar knokken”, “een mens is gemaakt om te vechten” en “zegt mijn zoon ‘moeder’ tegen de oppas? Goed zo, daar ben ik blij om.” Leidraad is dat de oud-politica een astroloog om raad vraagt: “Ik wil maar één ding van je weten? Bereik ik de absolute top?” Hij adviseert haar om haar verleden te overzien door middel van fotoboeken. Oude foto’s, vanaf haar prilste jeugd, verdwijnen stuk voor stuk in een brandende kliko. Neelie: “Ik hou niet van terugkijken. Ik verbrand alles.”

Op een glimmende spiegelvloer komt het leven van Neelie Kroes ongenuanceerd voorbij. Een leven, waarin ze haar mannetje staat. We zien haar autoritaire vader, de manier waarop ze zich staande houdt in a man’s world (begeleid door James Brown’s evergreen), haar huwelijk met ‘slappe zak’ Wouter Jan Smit, haar vurige relatie met Fokker-topman Frans Swarttouw (Hij zegt: “Regels, daar veeg ik mijn reet mee af”), haar grote vijand Pim Fortuyn en haar tweede echtgenoot Bram Peper, die door Frans Swarttouw alsdus wordt beschreven: “een socialist met het smoelwerk van een bavianenreet.”.

De echte Neelie Kroes heeft zich van de voorstelling gedistantieerd en onthoudt zich van elk commentaar. Carine Crutzen zei in interviews dat Neelie deze voorstelling vast niet leuk zal vinden. Daar heeft ze gelijk in. Hetzelfde geldt zeker ook voor Bram Peper. Léon van der Sande en Julia Bless laten weten dat ze de voorstelling hebben gemaakt uit fascinatie voor een vrouw die door alle glazen plafonds brak, uit fascinatie voor een Rotterdams meisje dat uitgroeide tot een van de machtigste vrouwen van Europa. Ze vroegen zich af wat macht doet met een vrouw en of het mogelijk is kwetsbaar te blijven als je macht wilt.

Hun antwoord is deze strakke voorstelling, waarin de ‘ijzeren’ Neelie als een generaal heerst over een regiment van strak in het pak gestoken mannen. Soms breekt haar pantser, bijvoorbeeld tijdens de gestileerd vormgegeven scène waarin ze met veel pijn haar zoon baart, in spetterende vrijpartijen met Frans Swarttouw of nadat ze hoort dat haar vader – ‘de beuk’ – is overleden. Maar meestal is Neelie een vrouw van staal, die net zo makkelijk van pumps wisselt als van politieke vrienden. Ze is een meesteres in het manipuleren. Als ze Ayaan Hirsi Ali beweegt om de PvdA te verruilen voor de VVD, zegt Bram Peper: “Je zou de paus nog kunnen laten geloven dat hij gereformeerd is.”

De magistrale Carine Crutzen domineert de voorstelling, met goede bijrollen van Dic van Duin als onder anderen vader Kroes en Bram Peper. Goed en amusant is Thomas de Bres als onder anderen Frans Swarttouw en Pim Fortuyn. De voorstelling eindigt kaal in werklicht, met Neelie helemaal alleen op de spiegelvloer. Ze heeft de top bereikt: eurocommissaris. In een monoloog spreekt ze op kousenvoeten de zaal rechtstreeks toe: “Halekidee! Het glazen plafond ligt aan diggelen.” Ze zegt ook dat er een toneelstuk over haar is geschreven: “Vol leugens en verdraaiingen. Of ik ga kijken?” Nee!

Neelie!, gezien 14/10 in de Kunstlinie Almere. Een productie van Theatergroep Suburbia, tekst Léon van der Sande, regie Julia Bless, spel Carine Crutzen, Dic van Duin, Thomas de Bres, Lykele Muus, Emmanuel Ohene Boafo, Felix Meyer en David Elsendoorn, toneelbeeld en lichtonwerp Maze de Boer, kostuums Dorien de Jonge, foto’s Claudia Kamergorodski. De tournee duurt tot en met 23 december. Zie: www.theatergroepsuburbia.nl