Hadestown is een musical van mythische proporties

Sara Afiba als Eurydice en Jeangu Macrooy als Orpheus (foto Danny Kaan)

Hadestown, zo heet de nieuwe Broadway aan de Amstel-productie van koninklijk theater Carré, die hier nog tot en met 24 augustus te zien is. Broadway aan de Amstel is een buitengewoon lovenswaardig initiatief van Madeleine van der Zwaan, sinds 2012 directeur van Carré. De zomertraditie begon in 2016 met de musical Pippin en daarna waren er andere voltreffers, zoals Sunset Boulevard en de onvolprezen kraker The book of Mormons in 2019 en 2022. Nu trilt nog ruim een maand Carré op z’n grondvesten met een musical van mythische proporties: Hadestown.

Jeangu Macrooy als Orpheus (foto Danny Kaan)

Hadestown is een Amerikaanse musical uit met muziek en teksten van Anaïs Mitchell. Het ontstaan van de musical lijkt op zich al een sprookje, want Hadestown begon in 2006 in Vermont als een een community theater project van singer/songwriter Mitchell. Daarna kwam een concept album en uiteindelijk verovert Hadestown – via Broadway en Londen – de hele wereld.

De musical vertelt de Griekse mythe over het tragische liefdesverhaal van Orpheus en Eurydice, in combinatie met de gespannen verhouding tussen Hades – de god van de onderwereld – en zijn vrouw Persephone. Dit alles met opzwepende muziek, een hedendaags decor Rachel Hauck en moderne kostuums van Michael Krass. Eigenlijk is de hele sfeer die een treinstation. Telkens klinkt het sonore geluid van meldingen dat een trein gaat vertrekken (dit is ook het geluid om in de pauze aan te duiden dat de voorstelling weer gaat beginnen). Het is de aankondiging van ‘the road to hell’.

Claudia de Breij of Maarten Heijmans

Claudia de Breij als Hermes met een deel van het ensemble (foto Danny Kaan)

De Broadway-productie kreeg in 2019 maar liefst veertien Tony-nominaties, waarvan er acht werden verzilderd (waaronder beste musical en beste originele muziek). Het bijzondere van deze Broadway aan de Amstel-editie is dat het deze keer niet alleen een exacte kopie is van de Broadway- en West End-versie. De hoofdrollen worden in Carré vertolkt door Nederlandse acteurs: Jeangu Macrooy en Sara Afiba spelen Orpheus en Eurydice, Edwin Jonkers en Joy Wielkens spelen Hades en Persephone, April Darby, Aïcha Gill en Joni Ayton-Kent spelen de drie schikgodinnen.

Maarten Heijmans als Hermes, Sara Afiba als Eurydice, Jeangu Macrooy als Orpheus en het ensemble (foto Danny Kaan)

De grote verrassing is dat de rol van de verteller Hermes afwisselend wordt vertolkt door Claudia de Breij en Maarten Heijmans. Verrassend, want de cabaretière Claudia de Breij speelde nooit eerder in een musical. Bij de voorstelling, die ik ruim een week na de première zag, speelde Maarten Heijmans. Daar was ik blij mee, want Maarten Heijmans is een van de meest veelzijdige en fascinerende performers van Nederland.

De in 1983 in Amsterdam geboren kan alles: van het repertoire van Shaffy – hij speelde de titelrol in de tv-serie Ramses – tot Heijermans, van repertoiretoneel bij ITA tot Het Klokhuis en persiflages in De TV Kantine. Hij speelde in Soldaat van Oranje de musical en in 2015 speelde hij geweldig de titelrol in de Pieter Kramer-productie De Gelaarsde Poes.

Maarten Heijmans bedankt het publiek

Het is ook verrassend dat twee zulke verschillende acteurs en cabaretiers – zijn gekozen om dezelfde rol te spelen. Claudia de Breij trekt natuurlijk veel publiek, want ze is een succesvolle en populaire cabaretière. Zij was gekozen om de première te spelen en de lovende recensies waren voor haar. Heijmans speelt de verteller Hermes charmant, venijnig, als de spil van alles.

Heijmans domineert het toneel, ook als hij niets doet en alleen maar naar anderen kijkt en luistert. Wat een star quality. Ik hoorde zelfs iemand in de pauze zeggen dat Heijmans hem deed denken aan Willem Nijholt in Miss Saigon. Een enorm compliment. Ik kan me, eerlijk gezegd, niet voorstellen hoe Claudia de Breij deze rol speelt. Vast ook goed, maar vast minder overtuigend, venijnig en geslepen als Heijmans.

Trump, Weinstein, Epstein

Edwin Jonker als Hades en Joy Wielkens als Persephone in de onderwereld (foto Danny Kaan)

Liefde en machtsmisbruik; die twee dingen staan centraal in Hadestown. Denk bij de tirannie van Hades aan Donald Trump, Harvey Weinstein en Jeffrey Epstein. Hades leidt ‘zijn’ hel als een dictator, hij maakt slaven van zijn hardwerkende volk en wil vreemdelingen buiten de deur houden. Hoewel Anaïs Mitchell haar musical schreef ver vóór de tijd van Trump als president, denk je nu aan hem bij een song als Why we build the wall. Met teksten als ‘How does the wall keep us free?/ The wall keeps out the enemy’.

De muziek is zeer afwisselend en goed: van gospel tot blues, van spiritual tot jazz, van folk tot swing. Van fraaie solo’s en duetten tot opzwepende ensemblenummers. Het is ook krachtig dat de samenwerking tussen de solisten, het ensemble en de muzikanten zichtbaar goed is.

Jeangu Macrooy als Orpheus en Sara Afiba als Eurydice (foto Danny Kaan)

En dan Jeangu Macrooij… Na Jezus (Christus Superstar) speelt hij weer een droomrol. Wat een stem heeft die man: hoog en laag, hard en zacht. Elke toon is zuiver en raak. Zijn acteerspel als de dromerige dichter Orpheus is ook helemaal goed. En dan Sara Afiba. Zij speelt Eurydice als een krachtige vrouw, een krachtig meisje eigenlijk. Ze weet te ontroeren en ze zingt prachtig. Wat een droomrol!

De 25-jarige actrice Sara studeerde in 2023 af aan de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunst Academie. Ze maakte haar filmdebuut met de hoofdrol in de telefilm Save It (2021), en speelde daarna in All Inclusive (2023) en Het Gouden Uur (2022). Ze speelde in 2023 in de Pieter Kramer-productie Wolfgang het Wonderjong en vorig seizoen was ze te zien in de grote hit De Hospita. Hulde!

Tina Turner en The Harlettes

Edwin Jonker als Hades met achter zich Aïcha Gill, April Darby, Joni Ayton-Kent als de drie schikgodinnen (foto Danny Kaan)

Van Edwin Jonker en Joy Wielkens wisten we al dat ze explosief goed zijn. Jonker speelt met zijn volle bariton en zijn indringende oogopslag een angstaanjagende Hades. Een genadeloze tiran die zijn mensen in de onderwereld terroriseert, maar ook beweert dat hij ‘een muur bouwt voor de veiligheid van zijn mensen’.

Joy Wielkens als Persephone (foto Danny Kaan)

Joy Wielkens danst en zingt als een dolle. In een recensie werd ze zelfs vergeleken met Tina Turner. Heel erg goed. De drie schikgodinnen, gespeeld door Aïcha Gill, April Darby, Joni Ayton-Kent, zijn ook indrukwekkend goed. Het is geweldig dat ze uiterlijk enorm verschillend zijn. Een beetje zoals the Harlettes, de achtergrondzangeressen van Bette Midler.

Aïcha Gill, April Darby, Joni Ayton-Kent als de drie schikgodinnen (foto Danny Kaan)

Het decor vóór aanvang

Het decor verdient ook een pluim, met een ingenieuze draaischijf in het midden van het podium. Bovendien gaat het centrale gedeelte van de cirkel diep omlaag, wanneer personages afdalen naar de onderwereld. Ik las ergens dat Madeleine van der Zwaan een gat heeft laten zagen in de toneelvloer van Carré. Het doet me denken aan vroeger, toen onder leiding van wijlen Bob Kuyper – ooit de technische man in Carré – alles mogelijk was.

A sad, sad song

Aan het slot van de voorstelling begint het liefdesverhaal van vooraf aan, waaruit blijkt dat er altijd hoop is dat dingen anders lopen. Hermes zingt dat het een ‘sad, sad song’ is: ‘but we are going to sing it anyway’. Het einde van de voorstelling is zeer ontroerend. Na het applaus staan de spelers op het voortoneel. Joy Wielkens zingt het publeik – vrijwel a-capella – toe, iedereen op het toneel krijgt een beker in de hand en iedereen toost richting publiek: ‘Raise up our cup’.

Kortom: een kei van een show die elke liefhebber van spannende musicals moet zien. Hoe kan het ook anders, want het hele concept – toneelbeeld, regie, alles – is precies een kopie van de Broadway-show. En dan nog één ding dat me verbaasde: aan weerszijden van de toneelopening wordt alle tekst geprojecteerd. In het Engels. Het is toch jammer dat niet een van die projecties in het Nederlands is. Want niet iedereen in Nederland is het Engels dusdanig machtig dat de show goed te volgen is.

Een greep uit de lovende recensies

Joy Wielkens als Persephone en het ensemble (foto Danny Kaan)

Nog een kleine greep uit de juichende recensies. Edwin van der Aa in zijn vijf sterren-recensie in het AD : “Per saldo krijg je een musical die niet te vergelijken is met een Frozen of Wicked, maar die wél de pan uit swingt, het publiek betoverende muziek voorschotelt en waarin acteurs emotioneel helemaal tot het uiterste kunnen gaan. Wat een plaatje van een show voor de ervaren musicalfan.”

Hein Janssen in zijn laatste Volkskrant-recensie (vijf sterren): “Muzikaal is deze productie een aaneenschakeling van hoogtepunten”. Patrick van den Hanenberg in Het Parool: “De musical doet in niets onder voor de Londense en New Yorkse versie”. Colette Boegman besluit haar lovende recensie in De Telegraaf aldus: Blijf na het afgaan van de cast nog even zitten, want het zevenkoppige orkest speelt op grandioze wijze nog even door.”

De recensies

Elisabeth Oosterling in de NRC: “Jeangu Macrooy bewees zich al eerder met een fantastische hoofdrol in Jesus Christ Superstar en is opnieuw weergaloos. Zijn stem sprankelt in de hoogte, is warm bij lagere melodieën. Hij pakt je moeiteloos in, ontroert en is ontwapenend.” Bianca Bartels in Trouw: “De hele cast is subliem. De songs in deze volledig doorgezongen musical zijn even indrukwekkend als die in de Broadway-uitvoeringen. Aaneengeregen vormen ze een geweldig concert vol opzwepende, ontroerende, beklemmende en hoopvolle melodieën vol jazz-, blues- en folksounds.” Ook vijf sterren.

Tot slot Jeroen van Wijhe in De Theaterkrant: “Hadestown is de beste musical die in jaren in Nederland is verschenen. Het poëtische libretto en de jazzy composities van singer-songwriter Anaïs Mitchell zijn een genot om naar te luisteren, en komen tot leven door een uitstekende cast van Nederlandse en Britse spelers. Theaterliefhebbers doen er goed aan om de komende maanden naar Koninklijk Theater Carré te reizen. Met water voor de zomerhitte, en zakdoekjes voor de tranen.”