Leugens en miscommunicatie dankzij internet

Ward van Klinken, het orkest en de projecties van Arjen Klerkx (foto SetVexy)

Dear Evan Hansen, zo heet de nieuwe musical van MediaLane en de Theateralliantie, op tournee tot en met 9 november. De keuze voor deze musical lijkt een gouden greep, gezien de waanzinnig enthousiaste reactie van het publiek – ik zag de voorstelling op een gewone avond, de woensdag na de première – en gezien de unaniem lovende recensies. Dit is een regelrechte hype met de 24-jarige Ward van Klinken – een jaar geleden afgestudeerd aan de Fontys Academy of the Arts – als een geweldige Evan Hansen.

Dit jeugdige talent overtuigt als de zeventienjarige, kwetsbare en mensenschuwe puber die verstrikt raakt in leugens en miscommunicatie op sociale media. Ward van Klinken speelde in 2023 tijdens zijn studie al in het ensemble van de zeer geslaagde musical De Mol en de Paradijsvogel van Daniël Cohen. Ik voorspel dat hij voor zijn vertolking van Evan Hansen op zijn spreekwoordelijke schoorsteenmantel nu al een plek kan vrij maken voor de Musical Award voor beste mannelijke hoofdrol in een kleine musical. Chapeau!

Dear Evan Hansen is een Amerikaanse musical uit 2015 van Benj Pasek en Justin Paul, de schrijvers van onder meer de film La La Land en de hitmusical The Greatest Showman. Na de wereldpremière in Washington D.C. en de première op Broadway veroverde Dear Evan Hansen in rap tempo de wereld. De musical over een kwetsbare, mensenschuwe puber in een wereld vol prestatiedruk en sociale media was meteen een megahit.

De verlegen, eenzame scholier raakt verstrikt in een onbedoelde leugen die uitgroeit en viraal gaat, waarna hij alles krijgt waar hij naar verlangde: vriendschap, liefde en erkenning. Maar zijn populariteit is wel gebaseerd op leugens en miscommunicatie. Ik heb nog nooit zo’n overwegend jeugdig publiek in het theater gezien. Enthousiaste jongeren, die om elke grap in de show in luid schaterlachen uitbarstten (bijna alsof er een lachband wordt ingestart), die op gevoelige momenten ontroerd waren en die – waar het kon – de acteurs beloonden met een uitbundig applaus. Ook het slotapplaus was een oorverdovende ovatie.

‘Hé Evan Hansen’

Van links naar rechts: Alex van Bergen, Cystine Carreon, Pepijn van den Berg en Lisa Schol (foto SetVexy)

De titel is gebaseerd op de opdracht van Evan Hansons psychiater om brieven aan zichzelf te schrijven over de mooie dingen in het leven. Brieven met de aanhef ‘Dear Evan Hansen’ – in het Nederlands ietwat krom vertaald als ‘Hé Evan Hansen’. Er wordt gezegd dat Benj Pasek – een van de schrijvers – zich liet inspireren door een jongen en een incident op zijn eigen high school. Het verhaal is dus heel levensecht en herkenbaar voor jonge mensen die opgroeien met internet. Vandaar het jeugdige publiek. Dear Evan Hansen lijkt een echte hype.

De musical won in New York zes Tony Awards, waaronder die voor beste acteur in een musical (Ben Platt), beste musical en beste muziekstuk. In 2021 kwam op Netflix de verfilming, ook met Ben Platt. Er volgde een productie in het Noël Coward Theatre in Londen, die werd beloond met drie Olivier Awards voor de beste nieuwe musical, de beste originele muziek en de beste acteur. Ook scoorde deze productie twee WhatsOnStage Awards en een Critics’ Circle Award.

Kortom: succes verzekerd, moeten de mensen van MediaLane en de Theateralliantie hebben gedacht. En ze kregen gelijk. Er klopt veel aan deze voorstelling. De muziek is complex, soms klinken de songs enigszins als werk van Stephen Sondheim. Heel erg leuk is dat het orkest met veel strijkers zichtbaar op het achtertoneel zitten. Achter een verhoging, op een rijtje met alleen hun bovenlichaam zichtbaar. Alsof het een orkest van Muppets zijn en dat bedoel ik helemaal niet negatief. Een verrijking van het toneelbeeld.

Mooie projecties van Arjen Klerkx

Ward van Klinken in het midden, de hele cast, het orkest en de projecties van Arjen Klerkx (foto SetVexy)

Het decor van Roos Veenkamp is simpel en effectief, met wel erg veel blank hout. En met over het hele toneel, wanneer de leugen van Evan viraal gaat op sociale media, veel geprojecteerde teksten, foto’s, filmpjes, likes en meer. Flitsend ontworpen door Arjen Klerkx, die al meer dan twintig jaar wonderschone multimedia-decors maakt. De kostuums van Daphne de Winkel zijn supersimpel. De acteurs verkleden zich geen enkele keer. Behalve dat het gips van de arm van Evan Hansen na de pauze verdwenen is. Hij had zijn arm gebroken doordat hij uit een boom was gevallen.

Deze musical wil vooral overbrengen dat je trouw moet blijven aan jezelf. En dat je je gedeisd moet houden wanneer dat nodig is. Evan Hansen zingt bijvoorbeeld dat je weg moet blijven uit de zon als je steeds weer verbrandt. Ondertussen ondervindt Evan dat hij steeds verder verstrikt raakt in een leugenachtig misverstand na de zelfmoord van een klasgenoot. Deze eveneens eenzame jongen – hij heet Connor – zet zijn naam met een zwarte stift groot op het gips van Evan. Hij zegt: “Dan kunnen we allebei net doen of we vrienden hebben”. Kort daarop pleegt Connor zelfmoord, maar hij blijft op de achtergrond wel continu in beeld.

Connor heeft vlak vóór zijn zelfmoord een ‘Hé Evan Hansen’-brief, die Evan had geschreven aan zichzelf, afgepakt. Doordat die brief op zijn levenloze lichaam wordt gevonden, geldt Evan sindsdien als Connors beste vriend. Daardoor ontstaat alle miscommunicatie en hype op internet. Evan wordt liefdevol opgenomen bij de ouders van Connor en het treurende zusje van Connor wordt zijn vriendin. Maar dus allemaal op basis van een leugen.

Leugens en miscommunicatie

Ward van Klinken en Lisa Schol (foto SetVexy)

Zo ontwikkelt de musical zich als een web van leugens en miscommunicatie. Het stond mij een beetje tegen dat de teksten wel erg ‘tegeltjeswijsheden’ zijn. Zo van: “Iedereen doet ertoe”, “je wordt gezien”, “stap uit je schaduw”, “als je niet valt, dan val je niet op”, “als ik iets zeg verschrompelt ieder woord en zelfs als ik schreeuw, is er niemand die me hoort” en “zou iemand het überhaupt merken als ik zou verdwijnen?” Tja, het komt over als heel diepzinnig, maar het lijkt wel of deze musical is geschreven met een Self Help-boek op schoot. Deze musical is zeer actueel in een wereld die bol staat van fake news en verzonnen feiten.

Maar goed, deze musical is een uitschieter in de lange rij spectaculaire kostuumproducties en bekende titels die al eerder in Nederland te zien waren en nu of binnenkort weer zijn. Daarvoor verdienen MediaLane en de Theateralliantie een compliment. Bovendien is Dear Evan Hansen uitmuntend gecast. Ik schreef het al: Ward van Klinken is een lot uit de loterij. Ik citeer Hein Janssen, die de musical voor de verandering recenseerde in De Theaterkrant: “Zelden zie je iemand zo samenvallen met zijn rol, met een gemak en souplesse die echt uitzonderlijk is. Zijn tekstbehandeling is superieur, ook in de vaak meanderende zangpartijen is elk woord te verstaan. Nergens wil hij imponeren, en toch doet hij dat – gewoon door hoe hij zich de rol eigen heeft gemaakt. In zijn eerste lange solo Zwaaien tot het pijn doet vertelt in vijf adembenemend mooie minuten de kern van zijn eenzaamheid.”

Ook de andere rollen zijn mooi gecast: Lisa Schol als het vriendinnetje van Evan. Zij won in 2024 een Musical Award in de categorie ‘aantormend talent’ na haar rol in de musical Melk. Van de andere spelers is Marlijn Weerdenburg de bekendste. Zij vertolkt de moeder van Evan Hansen; eerder speelde ze onder anderen Diana in de musical Diana & Zonen en ze is bij een groot publiek bekend vanwege haar deelname aan Wie is de Mol?, Maestro en ze presenteert samen met Frits Sissing steevast het Musical Award Gala. Nu speelt ze mooi de hardwerkende en vaak afwezige moeder van Evan. Cystine Carreon is erg goed als de moeder van Connor, die zelfmoord pleegde.

Het is fijn dat de voorstelling is geregisseerd door Antoine Uitdehaag, vooral bekend als regisseur van teksttoneel. En dan de vertaling van Danny Westerweel. Die ligt zeer prettig in het gehoor en lekker naturel is. Dankzij Maarten Houdijk, die verantwoordelijk is voor het geluid, is elk woord haarzuiver te verstaan is. Ook het amusante dialoogje: “Hoe kom je aan die gebroken arm?” “Ik ben uit een boom gevallen.” De reactie is: “Wat ben jij een eikel!”

Een regen aan vier en vijf sterren

De musical is door recensenten unaniem juichend ontvangen. Patrick van den Hanenberg schreef in Het Parool: “Ward van Klinken is geweldig. Zijn zenuwachtige spel (telkens even zijn zweethanden aan zijn broek afvegen) past precies bij zijn personage en in zijn zang blijft hij ook dicht bij dat karakter, zonder dat zijn vocale kwaliteit in twijfel wordt getrokken.” Het Parool geeft geen sterren, maar de andere kranten gaven Dear Evan Hansen vier of vijf sterren. Elisabeth Oosterling gaf in de NRC vijf sterren en beschreef de musical als een ‘belangrijk actueel verhaal over eenzame jongeren in een online wereld, die onbereikbaar zijn voor hun ouders’: “De musical jaagt het kippenvel over je armen in de scènes waarin je Evan ziet worstelen met zijn geheimen, waarin eenzaamheid de overhand krijgt of juist wordt opgeheven. Het is een productie die ontroert én je laat glimlachen. Dit wil je gezien hebben.”

Ward van Klinken en Marlijn Weerdenburg (foto SetVexy)

Joris Henquet gaf in de Volkskrant (vier sterren): “Naar het einde toe lopen de emoties in Dear Evan Hansen hoog op, en maar weinig toeschouwers zullen het dan droog weten te houden. In de eigen Nederlandse taal komen die momenten nog eens extra hard binnen.” Zijn collega Hein Janssen schreef in zijn uitstapje naar De Theaterkrant: “Dear Evan Hansen is in alles een bescheiden, maar indrukwekkende musical. Geen grote ensemblenummers, geen spetterende dans of decors die uit de nok komen. Wel af en toe een videowand vol sociale media om te illustreren hoe groot de macht van dit medium op scholen is. Grote kracht is ook de muziek die niet bombastisch is, maar vooral bedoeld om mede het verhaal te vertellen. Het orkest (met onder meer viool en cello) zit zichtbaar in het decor, als essentieel onderdeel van het geheel.”

Bianca Bartels beloonde in Trouw de musical met vijf sterren en schreef: “De kracht van de voorstelling is dat het gewaagde zware thema emotioneel pittig is en onder je huid gaat zitten en dat het tegelijkertijd lichtvoetig is en vol snelle grappen zit die niet ten koste gaan van de psychologische diepgang. Danny Westerweel vertaalde dit zo accuraat dat het nergens vertaald voelt. Dear Evan Hansen snijdt zware thema’s aan als pesten en zelfmoord onder jongeren. De Nederlandse versie van de Broadwayhit slaagt er grotendeels in het publiek mee te slepen in het onwaarschijnlijke verhaal, vooral dankzij de sterke jonge cast en de fenomenale vertaling”.

Edwin van der Aa schreef in het AD over Ward van Klinken: “Als hij zacht zingt, klinkt zijn stem hulpeloos en lief. Als hij hard zingt, komen ook de hoge noten er feilloos uit. Van Klinken is zich exact bewust van al zijn bewegingen op het podium, heeft zowel comedy- als dramatische timing en het publiek krijgt continu die ietwat sociaal treurige buurjongen voorgeschoteld. Zelfs als Evan uiteindelijk keihard door de mand valt, hou je nog steeds van hem.” Vier sterren.

En ik ben het helemaal eens met Erik Jonk in metronieuws.nl: “Binnenkort keren onder meer Hairspray en We Will Rock You in de theaters terug. Die musicals zijn echt wel prima en zullen gerust volle zalen trekken, maar iets actueels brengen én wat we in Nederland niet eerder zagen, dat valt te prijzen. Medialane van Iris van den Ende durft dat tenminste aan, zoals ze dat met Malle Babbe over Rob de Nijs ook al deden.” Vier-en-halve ster.

Een mooi beeld

Dear Evan Hansen, gezien 18 juni in het DeLaMar. Een productie van MediaLane en de Theateralliantie. Script Steven Levenson, muziek en liedteksten Benj Pasek en Justin Paul, met Ward van Klinken in de titelrol en verder Marlijn Weerdenburg, Cystine Carreon/Nyncke Beekhuyzen, Pepijn van den Berg, Lisa Schol, Dave Rijnders, Alex van Bergen en Naima Bayo. Vertaling Danny Westerweel, regie Antoine Uitdehaag, choreografie Daan Wijnands, decor Roos Veenkamp, kostuums Daphne de Winkel, audiovisueel ontwerp Arjen Klerkx (projecties), licht Tim van ’t Hof, geluid Maarten Houdijk, scènefoto’s Set Vexy. Nog t/m 29 juni en van 27 t/m 31 augustus in het DeLaMar en verder op tournee in de grote theaters t/m 9 november. Zie voor speellijst en meer informatie: www.dearevanhansenmusical.nl