Soldaat van Oranje blijft tijdloos; ook na vijftien jaar
Mieke en A-R op de oranje loper (Roy Beusker)
Anne-Wil Blankers en een jeugdige vriendin op de oranje loper (foto Roy Beusker)
Soldaat van Oranje de musical vierde donderdag 30 oktober 2025 het vijftienjarig bestaan. Dus gingen we met z’n allen weer naar de Theater Hangaar op het voormalige vliegveld Zestienhoven in Katwijk. Onder wie prins Pieter-Christiaan, de dochter van de in 2007 overleden ‘soldaat van Oranje’ Erik Hazelhoff Roelfzema die met Arendo Joustra – voormalig hoofdredacteur van Elsevier Weekblad – naar de voorstelling kwam, Janke Dekker en Tom Egbers, Frits Barend, Maik de Boer, Tim Oliehoek en – last mentioned but not least – Anne-Wil Blankers, die in deze musical een aantal seizoen koningin Wilhelmina speelde.
De gelauwerde, inmiddels 85-jarige actrice vertelde me dat ze de mooiste herinneringen aan Soldaat van Oranje heeft aan wat er backstage gebeurde. ‘Aan gesprekken met mijn jongere collega’s,’ aldus Anne-Wil Blankers, die de voorstelling met een jeugdige vriendin bezocht. ‘Hun verhalen, hun avonturen, wat ze me vertelden over hun leven ene hun liefdesperikelen. Prachtig!’ Sinds de première in oktober 2010 trok Soldaat van Oranje meer dan 3,8 miljoen bezoekers. De enscenering, waarbij het publiek op een draaischijf zit die 360 graden draait langs imposante decors, is nog altijd uniek. En vorig jaar kreeg deze musical een fikse opknapbeurt.
Eerste, tevergeefse poging om naar Engeland te varen (foto Annemieke van der Togt)
Sinds vorig jaar ‘Soldaat van Oranje 2.0’
Mijn Amsterdam met Fred Boot in de PS van de Week op 31 oktober 2015 bij het tienjarig bestaan van Soldaat van Oranje (Het Parool)
De volle foyer van de Theater Hangaar (foto Roy Beusker)
Robin de Levita en Fred Boot waren in 2010 co-producenten van wat de langst lopende Nederlandse musical aller tijden is geworden. Het is wonderbaarlijk hoe sfeervol de Theater Hangaar is. Je zou toch zeggen: een voormalige hangaar op een vliegveld, dat kan niet sfeervol zijn. En dat is het dus wel.
Je zou ook denken dat zo ongeveer iedereen in Nederland deze musical minstens één keer heeft gezien. Maar toch… ik had mijn goede vriendin Mieke Broerse meegenomen die Soldaat van Oranje de musical nog nooit had gezien. Ze fluisterde tijdens de voorstelling dat ze het ‘vét!’ vond. En tot mijn verbazing waren ook de stylist Maik de Boer en de regisseur Tim Oliehoek er tijdens de jubileumvoorstelling voor de eerste keer. Ze genoten.
Henriëtte Tol als koningin Wilhelmina en Joep Paddenburg als Erik na de bevrijding terug in Nederland (foto Annemieke van der Togt)
Mooi is dat er sinds vorig jaar in de nieuwe versie aandacht is voor het feit dat Joodse Nederlanders zich door Wilhelmina in de steek gelaten voelden en dat de Joden onvoldoende gehoord waren. Zo luidt het antwoord van Erik Hazelhoff op de vraag van Wilhelmina na de bevrijding of zij gefaald heeft als koningin. Erik zegt: “Joodse landgenoten voelen zich in de steek gelaten en onvoldoende gehoord”.
Schrijver Edwin de Vries citeert hier letterlijk woorden uit de toespraak van Willem-Alexander op de Dam op 4 mei 2020. De koning zei toen: “Medemensen voelden zich in de steek gelaten, onvoldoende gehoord, onvoldoende gesteund, al was het maar met woorden. Ook vanuit Londen, ook door mijn overgrootmoeder, toch standvastig en fel in haar verzet.”
Hulde overigens voor Henriëtte Tol, die al jaren en ook tijdens dit vijftienjarig jubileum koningin Wilhelmina speelde. Ze doet dit soeverein en koninklijk. Heel mooi is de scène, waarin twee keer Erik wordt bezongen in het lied Kom terug naar mij: helemaal links door Eriks grote liefde Charlotte in bezet gebied en helemaal rechts door Henriëtte Tol als Wilhelmina in Londen.
De makers van de nieuwe versie op de oranje loper: (vlnr) producent Robin de Levita, regisseur Theu Boermans en schrijver Edwin de Vries (foto Edwin Smulders)
‘Als wij niets doen, wie dan?’
Gijs Scholten van Aschat hield een inleiding (foto Roy Beusker)
Joep Paddenburg in Soldaat van Oranje als Erik Hazelhoff Roelfzema (foto Annemieke van der Togt)
Deze musical blijft hoe dan ook een ijzersterk verhaal over vriendschap en verraad. Over keuzes maken. Veel Nederlanders deden tijdens de bezetting niets of nauwelijks iets. De acteur Gijs Scholten van Aschat hield voorafgaande aan de jubileumvoorstelling een indrukwekkende toespraak over hoe belangrijk het is dat we in tijden van nood niet met de armen over elkaar blijven zitten. En hoe belangrijk vrijheid is. En tolerantie.
In het belangrijkste lied van de voorstelling is de grote vraag: ‘Als wij niets doen, wie dan’: ‘Als wij niets doen? Wie dan?/ We zien toch dat dit niet kan./ ‘t is nu aan jou en mij/ Onze enige hoop zijn wij./ Denk maar niet dat dit geruisloos verdwijnt./ Het gaat niet weg als je je ogen maar sluit./ Je hoort en je ziet (maar je zwijgt)./ Volg je je hart of redt je je huid”. Blijft ijzersterk.
De thematiek van Soldaat van Oranje de musical blijft anno 2025 actueel. Wat doen wij, terwijl er oorlogen gaande zijn in Oekraïne, in Gaza, in Israël en andere plekken in de wereld? Wat doen wij terwijl er steeds meer mensen op de vlucht zijn? Er is overal hongersnood, er zijn al jaren bloedbaden in Soedan en er leven steeds meer mensen is landen waar rechten van minderheden en tegenstanders van het bewind met voeten worden getreden, waar het normale leven wordt overheerst door dictatuur en discriminatie.
De traditie: patat en een nieuwe Soldaat-mok
De patatkraam van Lijnzaat in Cruquius (eigen foto)
De mokken na al die jaren (eigen foto)
Een euvel blijft dat de voorstelling wel erg lang is. Die begon donderdag om half acht en was pas om elf uur klaar! Daarna spoedden genodigden zich naar buiten om een zak patat van Lijnzaat uit Cruquius te scoren. Deze patatkraam staat bij feestelijke voorstellingen steevast na afloop buiten op het terrein en extra leuk is dat je de zak patat altijd in een nieuwe Soldaat van Oranje-mok krijgt. Deze keer met het cijfer 15 erop; het is zevende Soldaat-mok in mijn kast.
En er komen vast nog meer bij, want deze musical is nog lang niet klaar. In het begin was er een overeenkomst met de gemeente Katwijk dat de musical tijdelijk op deze plek kon worden gespeeld. Tijdelijk, totdat op het terrein van vliegveld Zestienhoven woningen werden gebouwd. Maar nu al is de vergunning voor deze tijdloze musical verlengd tot 2029. Dus lang leve Soldaat van Oranje! Tot een volgende keer, wij zien elkaar weer!
A-R op de motor (foto Mieke Broerse)
Soldaat van Oranje de musical, gezien 30 oktober 2025. Nog tot onbepaalde tijd in de Theaterhangaar op vliegveld Zestienhoven in Katwijk. Een productie van NEW Productions B.V., onderdeel van investeringsmaatschappijAmerborgh, script Edwin de Vries, muziek Tom Harriman, liedteksten Pamela Phillips Oland, vertaald door Frans van Deursen en Erik van Muiswinkel, decor Bernhard Hammer, oorspronkelijk lichtontwerp Gerhard Fisher, lichtontwerp in de nieuwe versie Robin de Levita, kostuumontwerp Catherine Cuykens en Margriet Procee, geluidsontwerp Jeroen ten Brinke en Jos Diergaarde, pruiken, kap en grime Michel van Oostveen en Mindy Broek, video-ontwerp Peter Wilms en Planet X, video productie Marita Ruyter, Arjen Mooij en Jeroen Grotenhuis, producenten Fred Boot en Robin de Levita, vernieuwde versie geproduceerd door Robin de Levita, muzikale supervisie Michiel Ballhaus, choreografie Sarah Miles, regie Theu Boermans. De cast van Soldaat van Oranje bestaat anno 2025 uit Joep Paddenburg en Samin Hassan om de beurt als Erik, Henriëtte Tol en Ricky Koole om de beurt als Wilhelmina, Danique Bol als Charlotte, Reinout Bussemaker en Geert Lageveen afwisselend als François van ’t Sant en verder o.a. Juliëtte van Leeuwen, Yoran de Bont, Ben Kütteler, Rick van Stalle en Korneel Defrancq. Scènefoto’s Annemieke van der Togt, oranje loperfoto’s en sfeerbeelden Roy Beusker en Edwin Smulders. Kaartverkoop en inlichtingen: 0900-1324 (45 cent per minuut) of www.soldaatvanoranje.nl
