Sjors van der Panne belichaamt Jacques Brel

Sjors van der Panne (foto Margot de Heide)

Brel de musical, zo heet de nieuwe productie van Albert Verlinde en Bram Verhaak (op tournee tot en met 22 maart 2026). Met in de titelrol Verlinde’s eerste en enige keuze Sjors van der Panne. Verlinde vroeg hem, naar verluidt, zes of acht jaar geleden al of hij Brel wilde spelen, maar Van der Panne was er toen nog niet klaar voor. Vond hij zelf. Dat is hij nu wel, vond hij zelf kennelijk. En dat pakt goed uit.

In deze musial belichaamt Sjors van der Panne Jacques Brel, zoals Martijn Fischer in 2012 in de musical Hij gelooft in mij André Hazes belichaamde. Er is wel een groot verschil tussen Van der Panne en Fischer. Martijn Fischer studeerde in 1997 als acteur af aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Hij was in 2012 een ervaren acteur. Sjors van der Panne heeft vóór deze musical nooit geacteerd. Toch durfde hij het aan, hoewel hij in zo ongeveer elk interview voorafgaande aan de première benadrukte dat toneelspelen iets heel nieuws voor hem was.

En toch… ik vond dat het heel goed uitpakt. De gelijkenis tussen Sjors van der Panne en Jacques Brel is frappant. Voorafgaande aan de première in de Leidse Schouwburg zei een van de gasten – ik zeg niet wie; hij weet het zelf, als hij dit leest – dat hij hoopte dat Van der Panne Brel niet ging imiteren. Maar ja, hoe kan het anders? Sjors van der Panne zingt al jaren op de expressieve manier die veel lijkt op de passie van Brel. Hij kijkt tijdens optredens altijd vurig en emotioneel uit z’n ogen, hij geeft elke lettergreep kracht en brengt zijn teksten fel en hoekig. Dat deed Jacques Brel ook allemaal.

Maar ja… de chansons van de Belgische tovenaar, die eerst Parijs en daarna de hele wereld veroverde, kwamen wel uit zijn eigen ziel en zaligheid. Brels optredens waren authentiek, zijn expressie kwam niet alleen uit zijn tenen maar uit zijn diepste wezen. Dat gold ook voor van de ons helaas in 2013 ontvallen Maarten van Roozendaal, die vaak met Brel is vergeleken. En ook voor de geweldige acteur Jeroen Willems, die in 2004 werd onderscheiden met de Louis d’Or voor voor zijn rol in La Musica Twee én voor de voorstelling Brel de Zoete Oorlog van Toneelgroep Oostpool.

Met liefde en verve

Sjors van der Panne (foto Margot de Heide)

De Brel van Jeroen Willems stond als een machtig huis, terwijl hij Brel niet imiteerde. Ondanks zijn gebrek aan ervaring vind ik dat Sjors van der Panne een geloofwaardige Brel neerzet. Hij speelt Jacques Brel liefdevol en met verve. Daardoor overtuigt hij tussen de twee andere hoofdrolspelers die wél ervaren (musical)acteurs zijn: Stefan Rokebrand als Jojo – oftewel Georges Pasquier, die bijna twintig jaar lang Brels vertrouweling en beste vriend was – en Wieneke Remmers als ‘Miche’ Brel, zijn veelvuldig door hem bedrogen echtgenote die pas in het jaar 2020 overleed; 42 jaar na haar man.

Minder goed vond ik dat in deze voorstelling rode rozen wel erg rood worden geverfd. De emoties en stemverheffingen – ook in de chansons – zijn overdreven hard. Dat had regisseur Servé Hermans in betere banen kunnen leiden. Een mooi intiem moment, behoorlijk in het begin van de voorstelling, is als Van der Panne op de rand van het toneel gaat zitten – à la Judy Garland in A star is born – om echt contact te maken met de zaal. Hij gaat zitten en zingt lieflijk en met bungelende benen het chanson Mijn jeugd.

Steevast een uitroepteken

Mijn Amsterdam met Sjors van der Panne, 14 februari 2015 in de PS van de Week, het magazine van Het Parool

Het script van André Breedland is helaas niet opzienbarend. De voorstelling begint met de doodzieke Brel op het eiland Hiva Ora in Frans-Polynesië. Daar krijgt hij bezoek van zijn vriend Jojo, die al vier jaar dood is. Jojo neemt Brel aan de hand door zijn levensverhaal; van zoon van een kartonfabrikant in het Belgische Schaarbeek tot zijn positie als wereldster en zijn hang naar rust aan de andere kant van de wereld. Het is wel erg recht-toe-recht-aan.

De chansons eindigen steevast met een uitroepteken, waarna telkens een klaterend applaus klinkt. Ik dacht met plezier terug aan de rubriek Mijn Amsterdam die ik in de PS van de Week in Het Parool tien jaar geleden maakte met de destijds 35-jarige Sjors van der Panne. Op de vraag wat hij altijd nog wilde zei hij: ‘Publiek bereiken! In Carré of Paradiso. Maar eerst vijf keer in het Concertgebouw. Een jeugddroom! Die vijf concerten maken me nóg meer Amsterdammer. Ik zing eigen liedjes, maar ook Ramses Shaffy, Huub van der Lubbe, Jacques Brel, Frank Boeijen en Boudewijn de Groot’.

Stefan Rokebrand, Sjors van der Panne en de accordeonist Joost Rovers (foto Margot de Heide)

Heel belangrijk in deze musical is het aandeel van de muzikanten. Musical supervisor Ad van Dijk maakte fraaie arrangementen, uitgevoerd door een klein orkest in wisselende samenstelling: toetsenist Neil Foreman en verder Joost Rovers of Dirk Overbeek op de bij Brel onvermijdelijke accordeon en Elsa Le Moigne of Astrid Reijnders op de cello. Het is, afgezien van het feit dat ze mooi spelen, heel fijn dat de muzikanten op het toneel zitten en dat de accordeonist en de cellist ‘mobiel’ zijn. Dat wil zeggen dat ze soms naar voren komen om vol in het zicht te spelen en altijd op de achtergrond te zien zijn.

De recensies: van kritisch tot meedogenloos

Sjors van der Panne en de muzikanten op de achtergrond (foto Margot de Heide)

Wanneer is dit artikel plaats, komen de eerste recensies. Die zijn van ‘mild’ en ‘niet onverdeeld enthousiast’ tot een mij onbekende recensent die met name Sjors van der Panne tot de enkels afbrandt. Edwin van der Aa schrijft in het AD en regionale bladen een recensie met de kop ‘Kippenvel blijft uit bij musical over Brel’. Hij schrijft: ‘Het moet gezegd: zet Van der Panne achter een microfoon en onder een spot en hij zingt vol overgave de bekende chansons Ne me quitte pas, Jojo en Amsterdam. Maar dat is niet genoeg in een musical waarin hij overtuigend een levenskunstenaar moet spelen.’ Toch nog drie sterren.

Joris Henquet kopt in de Volkskrant: ‘Brel – de musical brengt keurig alle grote hits, maar de ware Brel-passie ontbreekt’. Hij schrijft: “Het valt al snel op dat dit een wel erg keurige biomusical is. Té keurig eigenlijk, voor deze dwarse, onstuimig levende artiest. Gemist wordt de eigenzinnigheid in de vertelwijze, zoals die bijvoorbeeld te vinden was in de André Hazes-musical Hij gelooft in mij (2012). Brel – de musical kleurt vooral binnen de lijntjes. Je steekt er zeker iets van op over Brels levensloop. Ook komen de grote hits allemaal voorbij, in prettig hoog tempo opgediend, en in mooie Nederlandse vertalingen. Maar helaas is het ook weinig méér dan dat.” Toch ook drie sterren.

Hein Janssen: ‘hoe  dans je Brel?’

Sjors van der Panne (foto Margot de Heide)

Erg mooi is een stuk van tweeduizend woorden van Hein Janssen in dezelfde editie van de Volkskrant over de vraag hoe je Jacques Brel op het toneel zet. Hoe je dat doet in een musical, maar ook in de dansvoorstelling Brel die de Vlaamse chreografe Anne Teresa De Keersmaeker (65) heeft gemaakt en waar ze zelf ook in danst. Janssen vraagt zich af hoe je Brel danst: “Dat is de vraag, maar die vraag zou je ook kunnen doortrekken naar: hoe dans je Beethoven, Bach of Steve Reich? Want muziek is immers de basis van bijna alle dans, zeker in het werk van De Keersmaeker.”

Hein Janssen citeert Sjors van der Panne, die acht jaar geleden al eens werd gevraagd of hij Brel zou willen spelen in een musical: “Destijds durfde ik het nog niet aan, ik had de rust er niet voor, in een theatervoorstelling spelen leek me te hoog gegrepen. Nu ben ik 46 en denk dat ik er klaar voor ben. Maar het is een groot avontuur, waarbij ik twee dingen met mezelf heb afgesproken: deze rol moet geen Sjors van der Panne-show worden, maar zeker ook geen imitatie van Brel. Ik mag mezelf niet in hem verliezen, maar wel in zijn vuur en passie. Ik kan nooit Brel worden, Brel zijn – daarvoor is de legende te groot.”

En dan is er de in mijn ogen onterecht meedogenloze afslachting van Rahul Gandolahage – wie is dit? – in de NRC. Zijn recensie heeft de kop ‘Brel kon in één zin meer vertellen dan deze musical in twee uur’. En hij schrijft: ‘Ga er maar aanstaan: de legendarische chansonnier Jacques Brel imiteren. Sjors van der Panne laat overtuigend zien hoe moeilijk dat is. […..] Van der Panne heeft daartoe duidelijk eindeloos Brels live-optredens bestudeerd. Zijn mimiek neemt hij als vertrekpunt, en dat doet hij best overtuigend: veel dichtgeknepen ogen, veel lippen, veel kin, veel armen, veel vingers. Maar Brels muziek zat niet in zijn lichaam. Zijn lichaam zat in zijn muziek. Die lippen en vingers doen niets, als je niet voelt waar de muziek over gaat.’ De waardering? Slechts één bal (van de vijf).

Wieneke Remmers

Sjors van der Panne en Wieneke Remmers (foto Margot de Heide)

Wel is iedereen het erover eens hoe goed Wieneke Remmers is als Miche Brel. De ervaren musicalactrice zet een vrouw van vlees en bloed neer. Ze zingt glashelder mooie chansons als De namen van Parijs en Liefde van later. En ze heeft pittige teksten, zoals wanneer ze Brel verwijt dat hij ‘alles neukt dat een kut heeft’. Alle chansons worden overigens in het Nederlands gezongen, behalve Ne me quitte pas en Amsterdam, dat Sjors van der Panne plompverloren als toegift in het Frans zingt.

Plompverloren, want waarom hij ineens uitbreekt in het loflied over ‘le port d’Amsterdam’ is niet duidelijk. Behalve dan dat dit lied het als toegift leuk doet. Helaas worden de vertalers slechts als een merkwaardig kluitje in het programmaboek genoemd en niet afzonderlijk wie wat heeft vertaald: ‘Ernst van Altena, André Breedland, J. Brel, L. Camps, Will Ferdy, Geert van Istendael, R. Klinkenberg, L. Nijgh, Willem Nijholt, Koen Stassijns, Willem Wilmink, P. Wittenbols’. Kortom, best een hoop op- en aanmerkingen. Toch heb ik genoten van deze prettige voorstelling, ik heb genoten van Sjors van der Panne die ik alle goeds toewens.

A-R op de rode loper (foto Arjo Frank)

Sjors van der Panne zingt als toegift ‘Amsterdam’ (eigen foto)

Brel de musical, gezien 19 oktober in de Leidse Schouwburg, op tournee t/m 22 maart 2026. Met Sjors van der Panne als Brel en verder Wieneke Remmers, Stefan Rokebrand, Eva Berhitu, Lena Stallinga, Rijnanne Mink en Jasmijn Veerman. Script André Breedland, regie Servé Hermans, choreografie Roy Jonathans, musical supervisor/arrangementen Ad van Dijk, muzikanten Neil Foreman (toetsen en muzikaal leider), Joost Rovers/Lars Visscher/Dirk Overbeek (accordeon), Elsa Le Moigne/Astrid Reijnders (cello), decor Jos Groenier, kostuums Timo Arling, licht Marc Heinz en Jordy Veenstra. Scènefoto’s Gerda ter Heide, rode-loper-foto A-R Arjo Frank. Een productie van Albert Verlinde en Bram Verhaak (Verhaak Entertainment). Zie voor meer informatie en kaarten: www.breldemusical.nl